Kinh nghiệm đầu tư trái phiếu nhà đầu tư cần biết

Đầu tư vào trái phiếu an toàn và ổn định hơn so với các loại chứng khoán khác. Tuy nhiên, để đầu tư hiệu quả, bạn cần có kiến thức về sản phẩm này và có chiến lược phù hợp. Trong bài viết này, hãy cùng Chứng khoán VINA tìm hiểu về đầu tư trái phiếu và cách đầu tư đạt hiệu quả cao.

Đầu tư trái phiếu là gì?

Đầu tư trái phiếu là việc nhà đầu tư tham gia vào thị trường chứng khoán, lựa chọn và thực hiện giao dịch các loại trái phiếu trên thị trường. Nhà đầu tư có thể mua trái phiếu từ nhà phát hành hoặc trao đổi với nhà đầu tư khác.

Đây là kênh đầu tư được đánh giá là an toàn và thanh khoản cao hơn so với các loại chứng khoán khác. Đầu tư vào trái phiếu, bạn sẽ có nguồn thu nhập thu động ổn định ngay cả khi thị trường diễn biến xấu. Trái phiếu kho bạc cũng là sự lựa chọn của nhiều nhà đầu tư trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế.

Đầu tư trái phiếu hay gửi tiết kiệm ngân hàng tốt hơn?

Trái phiếu và gửi tiết kiệm ngân hàng đều là những phương án đầu tư có tính an toàn và ổn định. Điều này khiến nhiều nhà đầu tư phân vân nên chọn trái phiếu hay tiết kiệm ngân hàng có lợi hơn? Đầu tư trái phiếu có an toàn không? Để làm rõ vấn đề này, bạn cần hiểu rõ ưu nhược điểm của trái phiếu và gửi tiết kiệm. 

Nên đầu tư loại trái phiếu nào?

Có nên đầu tư trái phiếu không? Câu trả lời là có. Đây là sản phẩm an toàn, có ít biến động, nhà đầu tư nên đưa vào danh mục của mình để hạn chế rủi ro. Tuy nhiên, hiện nay có nhiều loại trái phiếu khác nhau như trái phiếu Chính phủ, trái phiếu kho bạc, trái phiếu ngân hàng, trái phiếu doanh nghiệp… Mỗi loại có những ưu và nhược điểm riêng, vậy nên đầu tư trái phiếu nào?

Xét về độ an toàn, trái phiếu Chính phủ là sự lựa chọn hàng đầu. Đầu tư vào sản phẩm này được đánh giá là uy tín nhất và gần như không có rủi ro. Tuy nhiên, mức lãi suất của trái phiếu Chính phủ khá thấp. Tính đến thời điểm ngày 8/2/2023, lãi suất trái phiếu chính phủ trung bình là 4,42%/năm.

Xét về lãi suất, trái phiếu doanh nghiệp thuộc nhóm có lãi suất cao nhất, dao động từ 8% – 13%/năm. Tuy nhiên, đầu tư vào loại trái phiếu này có rủi ro cao hơn. Nhà đầu tư khó thu hồi vốn hoặc thời gian thu hồi vốn lâu dài nếu quyết định sai lầm. Tùy vào nhu cầu và khẩu vị rủi ro, bạn có thể lựa chọn được sản phẩm trái phiếu phù hợp nhất. 

Hướng dẫn đầu tư trái phiếu

Hiện nay có 2 cách đầu tư trái phiếu, đó là trực tiếp và gián tiếp. Lựa chọn cách đầu tư nào phụ thuộc vào kiến thức, kinh nghiệm và khẩu vị rủi ro của mỗi người.

Đầu tư trực tiếp

Nhà đầu tư tự mở tài khoản chứng khoán tại Sở Giao dịch Chứng khoán hoặc tại các Công ty Chứng khoán. Việc nghiên cứu thị trường, lựa chọn trái phiếu, tiến hành giao dịch đều do nhà đầu tư thực hiện. Việc giao dịch trái phiếu có thể thực hiện trực tuyến qua các phần mềm/ứng dụng hoặc trực tiếp tại các quầy giao dịch.

Có 3 tiêu chí bạn cần quan tâm khi lựa chọn trái phiếu, bao gồm tình hình kinh doanh của tổ chức phát hành, lợi tức và thời gian đáo hạn. Cách đầu tư này phù hợp với những người đã có kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư. 

Đầu tư gián tiếp

Nhà đầu tư mua chứng chỉ quỹ trái phiếu của các quỹ đầu tư chuyên nghiệp. Những quỹ này có các chuyên gia tài chính giàu kinh nghiệm sẽ đầu tư trái phiếu giúp bạn. Vì vậy, hiệu quả đầu tư được đảm bảo, tạo thu nhập tốt cho bạn. Cách này phù hợp với những người có ít vốn, người chưa có nhiều kinh nghiệm hay những nhà đầu tư mới tham gia thị trường.

Các bước lựa chọn trái phiếu

Thị trường trái phiếu gặp nhiều biến động trong thời gian qua. Điều này khiến nhiều nhà đầu tư thận trọng hơn khi bỏ tiền của mình vào kênh đầu tư này. Để xác định nên mua trái phiếu nào, bạn nên thực hiện 4 bước lựa chọn trái phiếu sau:

Bước 1: Lựa chọn thời điểm

Trái phiếu được đánh giá là loại chứng khoán an toàn cao nhất. Tại Việt Nam, nhà đầu tư trái phiếu chỉ gặp rủi ro khi tổ chức phát hành phá sản hoặc không còn khả năng chi trả. Khi đó, nhà đầu tư có thể mất trắng hoặc phải mất nhiều thời gian mới thu hồi được số vốn ban đầu.

Thời điểm giao dịch trái phiếu liên quan nhiều tới chu kỳ của thị trường chứng khoán. Trong giai đoạn thị trường chứng khoán bùng nổ, trái phiếu có mức sinh lời thấp hơn cổ phiếu. Ngược lại, khi thị trường chứng khoán suy thoái, giá cổ phiếu biến động, trái phiếu sẽ là khoản đầu tư với lãi suất ổn định hơn.

Bước 2: Xem xét rủi ro

Đánh giá tổ chức/doanh nghiệp phát hành là việc bạn nhất định phải làm trước khi quyết định nên đầu tư trái phiếu nào. Có những tiêu chính đánh giá chính sau đây:

Lịch sử hình thành và hoạt động

Đối với trái phiếu doanh nghiệp, nhà đầu tư nên ưu tiên lựa chọn những doanh nghiệp đã được niêm yết. Đồng thời, xem xét lịch sử hoạt động, lịch sử giao dịch, báo cáo tài chính và lịch sử trả cổ tức của doanh nghiệp trong quá khứ.

Đầu ngành

Những doanh nghiệp đầu ngành là những doanh nghiệp lớn mạnh, thị phần lớn, hoạt động ổn định, nguồn vốn dồi dào, tiềm năng phát triển cao trong tương lai. Lựa chọn mua trái phiếu của những doanh nghiệp này giúp bạn có nguồn thu lợi tức ổn định, hạn chế rủi ro.

Ban quản trị

Ban quản trị và lãnh đạo là linh hồn, là đầu tàu của doanh nghiệp. Đây là yếu tố quan trọng quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp trong tương lai. Bạn nên lựa chọn đầu tư vào công ty có ban quản trị và lãnh đạo tốt, có tầm nhìn và khả năng đưa doanh nghiệp phát triển hơn sau này.

Tài chính vững chắc

Để phòng tránh rủi ro thanh khoản, bạn nên tìm hiểu tình trạng tài chính của tổ chức phát hành. Yếu tố này quyết định doanh nghiệp có tiền trả lợi tức trái phiếu đúng hạn cho bạn hay không. Nếu tài chính không ổn định, khi đáo hạn không đủ thanh khoản, nhà đầu tư sẽ gặp khó khăn khi nhận gốc và lãi.

Xem xét và đánh giá tình hình tài chính của một doanh nghiệp dựa vào tỷ lệ nợ, dòng tiền và tốc độ tăng trưởng hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, bạn có thể kiểm tra xếp hạng tín nhiệm của tổ chức phát hành để đánh giá doanh nghiệp.

Theo dõi biến động lãi suất

Giá trái phiếu và lãi suất tỷ lệ nghịch với nhau. Khi lãi suất thị trường tăng, mọi người sẽ ưu tiên gửi tiết kiệm thay vì đầu tư, nhu cầu trái phiếu giảm, giá trái phiếu giảm và ngược lại. Do đó, trước khi mua trái phiếu bạn cần theo dõi và nghiên cứu kỹ biến động lãi suất trên thị trường.

Điều khoản mua lại trái phiếu của đơn vị phát hành

Khi phát hành trái phiếu, một số đơn vị phát hành sẽ thêm điều khoản “Có thể mua lại/ thu hồi trước khi đáo hạn”. Nếu trường hợp này xảy ra, bạn sẽ nhận số lãi thấp hơn so với nắm giữ tới khi đáo hạn. Đồng thời, bạn có thể không tìm được khoản đầu tư nào có lãi suất tương đương với số tiền này. Đây chính là rủi ro tái đầu tư bạn cần cân nhắc kỹ trước khi quyết định mua trái phiếu.

Tình trạng lạm phát

Khi tốc độ tăng lạm phát cao hơn lãi suất trái phiếu, nhà đầu tư sẽ bị lỗ. Ví dụ, lợi suất trái phiếu 2% nhưng lạm phát lên tới 4%, nhà đầu tư nhận lợi nhuận -2%. Đây là rủi ro lãi suất khi đầu tư trái phiếu.

Bước 3: Cân đối lãi suất và rủi ro

Rủi ro càng cao thì lãi suất càng lớn và ngược lại. Điều này đúng với cả cổ phiếu và trái phiếu. Nhà đầu tư nên thận trọng lựa chọn loại trái phiếu phù hợp với khả năng tài chính và khẩu vị rủi ro của mình trước khi quyết định mua vào.

Bước 4: Lựa chọn kỳ hạn trái phiếu

Kỳ hạn trái phiếu là khoảng thời gian tính từ khi phát hành cho tới khi đáo hạn. Thông thường, kỳ hạn trái phiếu càng dài lãi suất càng cao. Nhà đầu tư nên cân nhắc lựa chọn kỳ hạn trái phiếu phù hợp với kế hoạch tài chính của mình.

Kinh nghiệm đầu tư trái phiếu

Muốn xây dựng chiến lược đầu tư trái phiếu hiệu quả, bạn cần nắm rõ một số kinh nghiệm sau:

• Liên tục trau dồi và luyện tập việc phân tích báo cáo tài chính, phân tích thị trường để lựa chọn loại trái phiếu phù hợp.
• Khi thị trường chứng khoán suy thoái hay biến động mạnh, nên ưu tiên lựa chọn trái phiếu thay vì đầu tư cổ phiếu.
• Luôn đánh giá tình hình hoạt động, tình trạng tài chính, vị thế doanh nghiệp và uy tín của ban quản trị trước khi quyết định mua trái phiếu.
• Lãi suất cao thì rủi ro cao, bạn nên cân nhắc rõ ràng giữa rủi ro và lãi suất để đưa ra quyết định đúng đắn, tránh rơi vào bẫy rủi ro lãi suất.
• Chỉ nên đầu tư vào trái phiếu khi bạn có khoản tiền nhàn rỗi trong thời gian tương đối dài, tránh trường hợp phải bán lại trái phiếu khi cần tiền gấp.

Trên đây là tất cả thông tin về đầu tư trái phiếu mà Chứng khoán VINA muốn chỉ sẻ với bạn. Đây là kênh đầu tư an toàn nhưng muốn đạt hiệu quả cao và tránh rủi ro khi đầu tư trái phiếu, bạn hãy cân nhắc chọn đúng loại trái phiếu và xây dựng được kế hoạch đầu tư phù hợp.