YOY là gì? YOY có ý nghĩa gì trong đầu tư chứng khoán?

Khi đọc báo cáo tài chính hay báo cáo phân tích doanh nghiệp, bạn có thể sẽ bắt gặp cụm từ tăng/giảm bao nhiêu đơn vị “so với cùng kỳ” hay “so với năm trước”. Đó chính là chỉ số YOY. Vậy cụ thể YOY là gì, tính như thế nào và có ý nghĩa gì? Cùng VNSC tìm hiểu chi tiết về YOY trong bài viết dưới đây.

Tìm hiểu về YOY

YOY là chỉ số quen thuộc đối với những người làm trong lĩnh vực kinh tế. Nó là chỉ số quan trọng giúp các nhà lãnh đạo, nhà đầu tư so sánh và đánh giá kết quả hoạt động của doanh nghiệp trong từng thời kỳ. Tìm hiểu thông tin chi tiết về YOY dưới đây. 

YOY là gì?

YOY viết tắt của Year On Year là chỉ số tài chính dùng để so sánh kết quả hoạt động của một doanh nghiệp hay toàn bộ nền kinh tế trong cùng khoảng thời gian nhất định. Chỉ số này được tính toán ở hầu hết các lĩnh vực kinh tế, đặc biệt đối với tài chính chứng khoán.

YOY trong chứng khoán là gì?

Trong lĩnh vực chứng khoán, chỉ số YOY của các doanh nghiệp được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Dựa vào chỉ số này, nhà đầu tư đánh giá và so sánh hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp qua từng năm. Từ đó, xem xét có nên đầu tư vào doanh nghiệp đó hay không.

Các chỉ số đánh giá YOY là gì?

Bạn có thể tính chỉ số YOY đối với tất cả các chỉ số kinh tế như doanh thu, lợi nhuận, chi phí, thu nhập ròng… Dưới đây là một số chỉ số đánh giá YOY phổ biến nhất:

• Chỉ số thu nhập ròng: So sánh thu nhập ròng của doanh nghiệp trong các khoảng thời gian tương đương như cùng tháng, cùng quý, cùng năm. Qua đó đánh giá việc sử dụng vốn có hiệu quả hay không.
• Chỉ số về doanh thu: So sánh doanh thu của doanh nghiệp trong những khoảng thời gian tương đương. Từ đó đánh giá được tình hình tài chính trong hoạt động kinh doanh.
• Chỉ số về giá vốn hàng bán: So sánh giá vốn hàng bán giữa các khoảng thời gian tương đương nhằm đánh giá mức độ hiệu quả của việc quản lý tỷ suất lợi nhuận.

Bên cạnh những chỉ số trên, YOY còn được tính với thu nhập trên cổ phần, chi phí hoạt động, lợi nhuận trước thuế, lợi nhuận sau thuế… khi cần đánh giá một doanh nghiệp.

Ưu và nhược điểm của YOY là gì?

Giống như nhiều chỉ số kinh tế khác, YOY cũng có những ưu và nhược điểm riêng. Hiểu được điều này, bạn sẽ sử dụng chỉ số YOY hiệu quả hơn, đánh giá đúng tình hình thực tế.

Ưu điểm

Một số ưu điểm của YOY như sau:

• Dễ dàng tính toán: Bạn có thể dễ dàng tính chỉ số YOY mà không cần tốn quá nhiều công sức, chỉ cần 2 biết số liệu tương ứng của 2 khoảng thời gian mà thôi. Những số liệu này dễ dàng tìm kiếm trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
• Loại trừ được các yếu tố thời vụ: Vì YOY so sánh số liệu trong cùng một khoảng thời gian nên nó loại bỏ được yếu tố thời vụ.
• Dễ sử dụng: Dựa vào YOY, nhà đầu tư dễ dàng so sánh tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp trong cùng thời kỳ và giữa các doanh nghiệp với nhau. Từ kết quả YOY quý 1, doanh nghiệp có thể dự đoán được sự phát triển trong cả năm, từ đó đưa ra biện pháp vận hành hiệu quả hơn.

Nhược điểm

Chỉ số YOY cũng tồn tại một số nhược điểm như sau:

• YOY chỉ là con số kết quả cuối kỳ, không thể đánh giá được quá trình thực hiện và những yếu tố tác động để có được kết quả đó. Ví dụ, trường hợp biết được chỉ số YOY năm, nhà đầu tư không nắm được những biến động xảy ra trong 1 năm đó.
• Trường hợp tính được YOY âm, kết quả này là vô nghĩa. Đồng thời, nhà đầu tư không xác định được những yếu tố tác động tiêu cực gây ra kết quả âm đó.
• Kết quả tính toán thường tổng hợp của một khoảng thời gian như 1 tháng, 1 quý, nửa năm, 1 năm… cung cấp nhiều ý nghĩa dẫn tới nhiễu thông tin.

Cách tính YOY

Tính toán chỉ số YOY rất đơn giản, chỉ với 3 bước sau:

• Bước 1: Lấy số liệu hiện tại trừ đi số liệu cùng thời điểm năm trước. Ví dụ, doanh thu 2021 và 2020, chi phí hoạt động 2020 và 2019, lợi nhuận sau thuế 2022 và 2021.
• Bước 2: Lấy kết quả bước 1 chia cho số liệu cùng thời điểm năm trước.
• Bước 3: Tính tỷ lệ phần trăm kết quả thu được ở bước 2, đây chính là chỉ số YOY.

Ví dụ cách tính YOY: Doanh thu hoạt động tài chính của công ty A năm 2022 là 120 tỷ đồng, số liệu đó năm 2021 là 100 tỷ đồng. Tính YOY của doanh thu hoạt động tài chính công ty A năm 2022 so với 2021 như sau:

• Bước 1: 120 – 100 = 20.
• Bước 2: 20/100 = 0,2.
• Bước 3: 0,2 = 20%.

Như vậy, doanh thu hoạt động tài chính của công ty A năm 2022 tăng 20% so với cùng kỳ 2021.

Ý  nghĩa YOY trong đầu tư chứng khoán 

Việc tính toán chỉ số YOY có ý nghĩa như sau:

• Chỉ số YOY cung cấp cơ sở để so sánh các chỉ số tài chính và tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp trong từng thời kỳ và giữa các doanh nghiệp với nhau.
• Là cơ sở để doanh nghiệp đánh giá mức độ hiệu quả của kế hoạch kinh doanh. Từ đó đưa ra phương án kinh doanh phù hợp hơn trong thời gian tới.
• YOY cung cấp căn cứ để nhà đầu tư đánh giá tiềm năng phát triển của doanh nghiệp. Dựa vào đó đưa ra quyết định có mua cổ phiếu doanh nghiệp đó hay không.

Trên đây là những định nghĩa, cách tính, ưu nhược điểm và cách tính chỉ số YOY. Hy vọng qua bài viết này, nhà đầu hiểu rõ và biết cách tính YOY của doanh nghiệp, từ đó đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả trong tương lai.