NIM là gì? Ý nghĩa của chỉ số này trong ngân hàng

NIM là một trong những thước đo kinh tế phổ biến để đánh giá hiệu quả hoạt động của một tổ chức tài chính. Chỉ số này giúp nhà đầu tư xác định mức độ hiệu quả của thu nhập từ hoạt động cho vay và chi phí lãi phải trả của tổ chức tài chính. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng VNSC tìm hiểu chi tiết về ý nghĩa và cách tính chỉ số NIM này nhé!

NIM là gì?

NIM là viết tắt của Net Interest Margin, tức tỷ suất lợi nhuận ròng. NIM đo lường thu nhập lãi ròng của một tổ chức tài chính từ các sản phẩm tín dụng so với lãi suất được trả cho tiền gửi tiết kiệm và chứng chỉ tiền gửi.

NIM được biểu thị dưới dạng phần trăm, do đó kết quả cuối cùng chỉ là ước tính xác suất, khả năng sắp diễn ra chứ không phải con số chính xác. Thông qua chỉ số này, nhà đầu tư có thêm một tiêu chí để đánh giá và quyết định xem có nên đầu tư vào một công ty hay không.

Quá trình lựa chọn đầu tư vào một doanh nghiệp đòi hỏi sự cẩn trọng và tỉ mỉ, vì rủi ro trong đầu tư là rất cao. Do đó, việc đầu tư một cách ồ ạt mà không xem xét và đánh giá kỹ lưỡng tình hình tăng trưởng của công ty là một sai lầm. Chỉ số NIM giúp chúng ta đánh giá cơ bản cơ hội đầu tư vào một doanh nghiệp cụ thể, thường là ngân hàng.

Vậy NIM bao nhiêu được coi là tốt?

• Nếu NIM dương, tức là công ty đang hoạt động có lãi. Thu nhập lãi từ các khoản cho vay cao hơn lãi phải trả cho tiền gửi. Điều này là một tín hiệu tích cực cho thấy công ty mà bạn định đầu tư đang hoạt động tốt, và bạn có thể đầu tư tùy theo kế hoạch của bạn.
• Nếu NIM âm, đó chứng tỏ hoạt động đầu tư của công ty không thật sự hiệu quả. Điều này cảnh báo rằng doanh nghiệp hay ngân hàng bạn định đầu tư đang gặp nhiều vấn đề trong quá trình hoạt động. Do đó, trước khi quyết định đầu tư, bạn cần xem xét kỹ lưỡng. Đầu tư vào công ty này đồng nghĩa với việc bạn chấp nhận mức độ rủi ro lớn hơn nhiều so với đầu tư vào các công ty khác có NIM dương.

Hệ số NIM có ý nghĩa gì trong ngân hàng?

Trong lĩnh vực ngân hàng, chỉ số NIM có nhiều ý nghĩa quan trọng, bao gồm:

• Đo lường mức độ hoàn thành công việc của các bộ phận trong ngân hàng, bao gồm hội đồng quản trị và nhân viên, trong việc duy trì khả năng tăng trưởng của khoản thu từ hoạt động cho vay và mức tăng của chi phí từ hoạt động tiền gửi.
• Đánh giá hiệu quả sinh lời của tổ chức tài chính,  cho biết tổ chức có thể tạo ra lợi nhuận hiệu quả hay không.
• Hệ số NIM khác nhau ở từng ngân hàng do phụ thuộc vào quy mô, uy tín, thương hiệu, lãi suất, khách hàng, mô hình kinh doanh, sản phẩm kinh doanh và các yếu tố khác.

Tuy nhiên, chỉ số này không phản ánh được 100% tình hình hoạt động của doanh nghiệp. Để đưa ra quyết định chính xác nhất, nhà đầu tư cần sử dụng thêm các chỉ số và yếu tố xác định khác.

Cách tính hệ số NIM

Để tính chỉ số NIM trong ngân hàng, bạn có thể sử dụng công thức sau:

NIM = (Thu nhập lãi thuần / Tổng tài sản sinh lời từ khoản lãi bình quân) * 100

Trong đó,

• Thu nhập lãi thuần = (Thu nhập lãi + thu nhập tương tự) – (Chi phí lãi + chi phí tương tự).
• Tổng tài sản sinh lời từ khoản lãi bình quân = Tổng các khoản tiền gửi tại một tổ chức tài chính nhất định, bao gồm tiền gửi Ngân Hàng, đầu tư chứng khoán, vay khách hàng và mua nợ.

Các khoản tiền gửi không bao gồm các khoản dự phòng cho giảm giá hoặc rủi ro. Để hiểu rõ hơn về ý nghĩa của chỉ số NIM, dưới đây là một ví dụ:

Giả sử trong một năm, ngân hàng cho vay tổng cộng 100 tỷ . Khoản thu nhập lãi là 55 tỷ được thu được từ việc cho vay. Trong cùng một năm, ngân hàng phải trả lại 25 tỷ tiền lãi cho các khoản tiền gửi.

Chỉ số NIM = (55 – 25) / 100 = 0,03 hoặc 3%.

Thông tin chỉ số NIM của các ngân hàng hiện nay

Cho đến cuối Q1/2023, tốc độ tăng trưởng tín dụng của toàn ngành ngân hàng chỉ đạt 2,1% so với đầu năm, mức này thấp hơn đáng kể so với mức 5-6% của các quý cùng kỳ trước. NIM trung bình (lãi ròng trên tài sản) của 25 ngân hàng niêm yết đã giảm đi 18 điểm cơ bản trong Q1/23 do các ngân hàng đã phải đánh đổi một phần lợi nhuận để hỗ trợ khách hàng. Hơn nữa, NIM của một số ngân hàng thương mại cổ phần như TCB, TPB, VPB, MBB… đã giảm đáng kể do tác động từ việc nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp và cho vay tiêu dùng, hai lĩnh vực này có lợi suất cao hơn so với các khoản vay thông thường và đang gặp khó khăn.

Xu hướng tăng cường cho vay cho khách hàng doanh nghiệp và huy động từ khách hàng cá nhân sẽ tiếp tục cho đến khi lãi suất giảm đáng kể và nền kinh tế bắt đầu phục hồi (ít nhất đến Q3/23). Do đó, trong năm 2023, các ngân hàng tập trung vẫn tập trunh chủ yếu vào nghiệp vụ cho vay cho khách hàng doanh nghiệp và nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp. Đồng thời, huy động cũng sẽ giảm mạnh hơn so với toàn ngành. Ngược lại, nhóm ngân hàng tập trung vào việc cho vay bán lẻ và có nguồn huy động đa dạng (bao gồm cả tín dụng liên ngân hàng, nguồn huy động từ nước ngoài, tỷ lệ CASA cao…) như VIB, HDB, MBB… sẽ hạn chế rủi ro thu hẹp NIM. Đặc biệt, với STB, NIM sẽ được cải thiện đáng kể do không còn áp lực lãi dự thu.

Yếu tố nào ảnh hưởng đến NIM?

Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số NIM là rất đa dạng, tuy nhiên có hai yếu tố quan trọng nhất là chính sách tiền tệ của nhà nước và nhu cầu của khách hàng. NIM là một chỉ số biến đổi liên tục và ngân hàng có thể sử dụng nó để điều chỉnh các hoạt động kinh doanh một cách hợp lý. Các nhà đầu tư cũng theo dõi NIM thông qua báo cáo tài chính của ngân hàng để đánh giá các cơ hội đầu tư.

Chính sách tiền tệ

Chính sách tiền tệ của chính phủ là yếu tố đầu tiên và có tác động trực tiếp đến NIM. Khi ngân hàng nhà nước điều chỉnh các chính sách tiền tệ như chính sách tài khóa hoặc điều hướng dòng tiền, các biến đổi lãi suất sẽ tác động mạnh mẽ đến dòng tiền trên thị trường. Điều này dẫn đến sự biến đổi của NIM của ngân hàng.

Yếu tố cung và cầu

Yếu tố cung và cầu cũng bị ảnh hưởng bởi chính sách tiền tệ. Khi lãi suất thấp, nhu cầu vay vốn của khách hàng tăng cao hơn nhu cầu gửi tiết kiệm, dẫn đến sự tăng của NIM. Ngược lại, khi lãi suất giảm, khách hàng có xu hướng gửi tiết kiệm nhiều hơn nhu cầu vay vốn, dẫn đến sự giảm của NIM.

Nhìn chung, NIM là một chỉ số giúp nhà đầu tư đánh giá khả năng sinh lời của các tài sản có lãi trong ngân hàng. Tuy nhiên, NIM không thể đánh giá chính xác liệu một công ty đang hoạt động tốt hay không. Để có cái nhìn chính xác nhất, bạn cần kết hợp nhiều chỉ số và yếu tố khác. Hy vọng những thông tin VNSC cung cấp trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ý nghĩa của NIM và cung cấp kiến thức hữu ích cho quá trình đầu tư của bạn trong tương lai.