Các công ty tiến hành trả cổ tức cho các cổ đông theo nhiều hình thức như tiền mặt, tài sản hay cổ phiếu. Vậy cách tính cổ tức như thế nào là đúng? Nhà đầu tư cần lưu ý điều gì khi tính cổ tức? Tham khảo ngay những thông tin trong bài viết sau đây để nắm rõ hơn về vấn đề này.

Cổ tức được trả trên mỗi cổ phiếu là như thế nào?

Dựa theo thông tin được quy định tại khoản 3 điều 4 Luật Doanh Nghiệp 2020 thì cổ tức chính là phần lợi nhuận ròng được doanh nghiệp trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc tài sản khác từ nguồn lợi nhuận doanh nghiệp đạt được sau khi hoàn thành nghĩa vụ thuế và tài chính.

Như vậy, doanh nghiệp trả cổ tức sau khi đã thực hiện đầy đủ các khoản về tài chính theo đúng quy định của pháp luật và chính doanh nghiệp đó. Bên cạnh đó, tỷ lệ chi trả cổ tức trên mỗi cổ phiếu là tỷ lệ tổng số tiền mà doanh nghiệp trả cổ tức trên tổng số lợi nhuận ròng đạt được.

Có 2 loại cổ tức phổ biến gồm:

• Cổ tức cổ phiếu phổ thông: Khoản chi trả cổ tức từ một phần lợi nhuận ròng sau khi hoàn thành nghĩa vụ thuế và tài chính đúng quy định.
• Cổ tức cổ phiếu ưu đãi: Cách tính cổ tức phụ thuộc vào loại cổ phiếu ưu đãi mà cổ đông sẽ được ưu tiên nhận mức phần trăm cao hơn loại phổ thông hoặc có những quyền lợi bổ sung khác.

Cách tính cổ tức nhanh chóng và chính xác nhất

Khi trả cổ tức bằng tiền mặt hoặc tài sản

Với hình thức chi trả bằng tiền mặt cho cổ đông, công ty phải thực hiện trả bằng tiền VNĐ thông qua hình thức chuyển khoản, séc, ghi có vào tài khoản chứng khoán hay gửi trực tiếp đến địa chỉ cổ đông qua bưu điện. Thời điểm công ty tuyên bố trả cổ tức bằng tiền mặt thì số lượng cổ tức đó được tính trên giá trị là 10 nghìn VNĐ/cổ, không tính theo giá thị trường hiện hành.

Ví dụ: Công ty A (mã cổ phiếu XXX) đã chốt xong danh sách cổ đông và quyết định chi trả cổ tức bằng tiền mặt cho cổ đông, tỷ lệ là 8%.  Lúc đó, cứ mỗi 1 cổ phiếu XXX thì cổ đông sẽ nhận được : 8% x 10.000 vnđ = 800 đồng. Đây là số tiền mặt công ty A trả cho mỗi cổ phiếu. 

Riêng hình thức trả bằng tài sản tương ứng thì ít gặp hơn và theo từng quy định của công ty khác nhau. Thông thường, sẽ rất hiếm công ty trả bằng tài sản mà thường trả qua tiền mặt từ lợi nhuận ròng và phần còn lại để tái đầu tư kinh doanh. Nhà đầu tư có thể áp dụng cách tính cổ tức chung trong phần dưới để tính toán số tiền mình sẽ nhận được từ cổ phần.

Trả cổ tức bằng cổ phiếu

Cách thức trả cổ tức bằng cổ phiếu được nhiều công ty áp dụng khi đang cần giữ loại toàn bộ lợi nhuận để mở rộng kinh doanh, đầu tư nhiều thêm để phát triển. Hình thức này được nhiều công ty mới phát triển, có nhu cầu mở rộng thị trường sử dụng. Công ty sẽ phát hành thêm cổ phiếu (zero-cost) hoặc nhiều trường hợp dùng đến cổ phiếu quỹ (nếu có) để chi trả cổ tức theo đúng tỷ lệ cho các cổ đông.

Điểm đặc biệt là khi trả cổ tức qua cổ phiếu, công ty không cần làm thêm các thủ tục phát hành hay chào bán cổ phiếu. 

Ví dụ: Công ty B (mã cổ phiếu YYY) quyết định trả cổ tức cho cổ đông bằng cổ phiếu theo tỷ lệ 13%. Điều này có nghĩa là mỗi cổ đông nắm giữ 100 cổ phiếu YYY sẽ được thêm 13 cổ phiếu mới, tổng từ 100 cổ thành 113 cổ sau khi chia cổ tức.

Nhà đầu tư nên cân nhắc khi lựa chọn cổ phiếu của doanh nghiệp và tìm hiểu để biết trả cổ tức qua hình thức nào. Mỗi kiểu chi trả đều có ưu điểm và nhược điểm riêng phù hợp theo khẩu vị đầu tư. Nếu muốn an toàn hơn thì có thể tìm kiếm bên trả bằng cả 2 hình thức tiền mặt và cổ phiếu. Trong trường hợp bạn đã hiểu rõ về thông tin phát triển của doanh nghiệp thì nhận cổ tức bằng cổ phiếu sẽ có lợi về lâu dài hơn.

Cách tính cổ tức nhanh chóng

Khi nhận cổ tức từ doanh nghiệp, nhà đầu tư cũng nên tìm hiểu về cách tính cổ tức chính xác và cách tính tỷ lệ chi trả cổ tức nhận được. Bạn sẽ biết tỷ lệ phần trăm mà doanh nghiệp trích ra để trả cổ tức cho cổ đông và phần dành cho tái đầu tư thêm. 

Cách tính tỷ lệ chi trả cổ tức trên mỗi cổ phiếu của doanh nghiệp được áp dụng chung như sau:

Tỷ lệ chi trả cổ tức = Cổ tức trên mỗi cổ phiếu (DPS)/Thu nhập một cổ phiếu (EPS)

Hoặc cũng có thể áp dụng cách tính tỷ lệ chi trả cổ tức sau:

Tỷ lệ chi trả cổ tức = cổ tức bằng tiền/ lợi nhuận sau thuế

Ví dụ: Tổng kết năm 2022, doanh nghiệp C có EPS là 6.000 vnđ, DPS là 2.000 vnđ/cổ phiếu. Như vậy áp dụng cách tính cổ tức chung = 6.000/2.000 = 30%. Tỷ lệ này cho thấy năm 2022, cứ 100 đồng lợi nhuận ròng thì công ty C trả 30 đồng cổ tức cho cổ đông và giữ lại 70 đồng cho các kế hoạch đầu tư thêm trong năm tiếp theo.

Lưu ý nhà đầu tư cần biết khi tính cổ tức

Nắm rõ thời gian chia cổ tức

Theo quy định, thông báo từ doanh nghiệp về trả cổ tức sẽ được thông báo đến cổ đông muộn nhất là trước 15 ngày chi trả cổ tức. Nhà đầu tư có thể dựa vào khoảng thời gian này để sở hữu thêm cổ phiếu bởi lúc này giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán sẽ có sự biến động. Sau ngày chia cổ tức, giá cổ phiếu sẽ được điều chỉnh giảm theo đúng tỷ lệ trả cổ tức đã công bố. Lúc này cổ phiếu có giá tốt hơn cho các nhà đầu tư có nhu cầu mua thêm.

Tiếp đó, bạn cần nhớ rõ lịch để không bỏ qua thời hạn đăng ký nhận cổ tức từ doanh nghiệp. Ngày đăng ký cuối cùng là ngày doanh nghiệp chốt danh sách cổ đông nhận cổ tức trong đợt trả cổ tức.

Tránh nhầm lẫn về cách tính cổ tức nhận được

Khi biết về cách tính cổ tức, nhiều người thường bị nhầm lẫn về giá trị của mỗi cổ phiếu được áp dụng khi chia. Hãy lưu ý rằng trong tính cổ tức thì giá cổ phiếu được quy định cụ thể là 10.000 VNĐ/cổ phiếu. Do đó khi đọc thông báo về tỷ lệ chia cổ tức, nhà đầu tư cần tính bằng giá trị theo quy định này chứ không phải theo giá thị trường.

Chính vì vậy, có những doanh nghiệp chia cổ tức trên mỗi cổ phiếu thường khá thấp. Nắm rõ cách tính cổ tức sẽ giúp bạn xác định tỷ suất cổ tức, lợi nhuận nhận được trên mỗi cổ phiếu…để quyết định hướng đầu tư tiếp theo. Đó là tiếp tục nắm giữ, mua thêm, giao dịch lại để nhận giá chênh lệch hoặc tìm kiếm mã cổ phiếu tiềm năng hơn.

Nộp thuế TNCN khi nhận cổ tức

Theo quy định của pháp luật hiện hành, trả cổ tức bằng tiền mặt hay cổ phiếu đều phải nộp 5% thuế thu nhập cá nhân. Thường doanh nghiệp trả cổ tức bằng tiền mặt sẽ khấu trừ thuế TNCN ngay tại nguồn trước khi chuyển cho cổ đông. Còn nếu nhận cổ tức bằng cổ phiếu thì bạn chỉ bị tính thuế khi thực hiện giao dịch mà thôi.

Trên đây là những thông tin nhà đầu tư cần quan tâm về cổ tức và cách tính cổ tức chính xác khi sắp mua cổ phiếu của một doanh nghiệp nào đó. Mong rằng những kiến thức trong bài sẽ hỗ trợ bạn trong quá trình lập kế hoạch đầu tư đạt lợi nhuận theo đúng kỳ vọng.