UBCKNN triển khai 9 giải pháp hướng tới mục tiêu nâng hạng chứng khoán Việt Nam

Đáng chú ý là nhóm các giải pháp liên quan đến việc triển khai Thông tư số 68/2024/TT-BTC, cơ chế thanh toán đối tác bù trừ trung tâm (CCP).

Trong thời gian vừa qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã kiến nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp lý, đồng thời phối hợp tích cực với các Bộ, ngành liên quan quyết liệt triển khai các giải pháp nhằm từng bước đáp ứng các tiêu chí của các tổ chức đánh giá xếp hạng thị trường hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam từ cận biên lên mới nổi.

Bộ Tài chính, UBCKNN đã tổ chức nhiều buổi làm việc, trao đổi, đối thoại với các tổ chức tài chính và xếp hạng quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), MSCI, FTSE Russell, Hiệp hội Lưu ký toàn cầu (AGC), Hiệp hội các Thị trường Tài chính và Ngành chứng khoán Châu Á (ASIFMA); các tổ chức này đều đánh giá cao những nỗ lực cải cách của Việt Nam.

Nhằm tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán, UBCKNN sẽ tiếp tục triển khai một số giải pháp cụ thể trong năm 2025. Trong đó, đáng chú ý là nhóm các giải pháp liên quan đến việc triển khai Thông tư số 68/2024/TT-BTC.

Theo quy định mới, nếu NĐTTCNN không thực hiện mua lại cổ phiếu, công ty chứng khoán (CTCK) nơi nhà đầu tư đặt lệnh sẽ phải công bố thông tin về giao dịch không thanh toán, bao gồm cả thông tin đại diện có thẩm quyền của tổ chức. Tuy nhiên, phía FTSE Russell đề xuất chỉ công bố thông tin về tổ chức không thanh toán giao dịch, không cần công bố danh tính người đại diện. Do đó, UBCKNN đang xem xét sửa đổi phụ lục công bố thông tin của Thông tư theo hướng loại bỏ yêu cầu công bố danh tính đại diện có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, việc triển khai giao dịch không có tiền trước (Non Pre-Funding) vẫn tồn tại một số bất cập khi mỗi CTCK áp dụng cách xử lý khác nhau, chẳng hạn như danh mục chứng khoán bị hạn chế tại một số CTCK, sự khác biệt trong cách xác định số tiền phải có khi đặt lệnh, cũng như quy trình xử lý giao dịch lỗi (fail trade). UBCKNN đã trao đổi với các CTCK để thống nhất cách thức xử lý, hạn chế tối đa sự khác biệt nhằm tạo sự đồng nhất trên thị trường.

Một vấn đề khác liên quan đến room ngoại khi thực hiện giao dịch mua lại cổ phiếu. Theo Thông tư 68, nếu CTCK dùng tiền để thanh toán giao dịch NPF mà NĐTTCNN thiếu tiền, chứng khoán sẽ được hạch toán vào tài khoản tự doanh của CTCK. Điều này có thể khiến room ngoại bị lấp đầy, dẫn đến việc NĐTTCNN không thể thực hiện giao dịch mua lại. Để khắc phục, hệ thống KRX sẽ cho phép giữ room đến thời điểm T+3, và dự kiến hệ thống KRX sẽ được triển khai sau quá trình kiểm thử, với thời gian vận hành dự kiến vào tháng 5 hoặc tháng 6/2025.

Với việc triển khai cơ chế thanh toán đối tác bù trừ trung tâm (CCP – Central Counterparty), một số công việc cần thực hiện gồm thành lập công ty con của VSDC, hoàn thiện quy trình thanh toán giữa VSDC và thành viên, đồng thời cho phép ngân hàng thương mại (NHTM) trở thành thành viên bù trừ. Cơ chế này dự kiến sẽ được triển khai trong năm 2026, sau khi NHNN cấp phép cho các ngân hàng tham gia.

Ngoài ra, để đảm bảo tính minh bạch và chuẩn bị cho hệ thống KRX, các Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK) và VSDC sẽ công bố đầy đủ các tính năng cải tiến và điểm khác biệt của hệ thống trước khi triển khai chính thức. Thời gian công bố dự kiến vào tháng 4/2025.

Tổ chức xếp hạng thị trường FTSE Russell mới đây cho biết sẽ công bố kết quả đánh giá phân loại thị trường các quốc gia sau khi thị trường Mỹ đóng cửa vào ngày 8/4/2025, tức rạng sáng ngày 9/4/2025 theo giờ Việt Nam. Đáng chú ý, trong nội dung đi kèm thông báo, Việt Nam được đánh giá có khả năng nâng hạng từ vị thế thị trường cận biên (Frontier Market) lên thị trường mới nổi hạng 2 (Secondary Emerging Market).

Hà Linh-Link gốc