Kỳ phiếu là gì? Đặc điểm, vai trò và nguyên tắc phát hành kỳ phiếu tại Việt Nam

Tham gia đầu tư tài chính chắc hẳn bạn đã từng nghe về kỳ phiếu. Tuy nhiên đối với những người mới gia nhập thị trường thì kỳ phiếu có lẽ là khái niệm còn khá mới. Vậy hãy cùng chứng khoán VNSC tìm hiểu về kỳ phiếu là gì, đặc điểm, vai trò của nó trong bài đọc sau đây nhé!

Giới thiệu chung về kỳ phiếu

Kỳ phiếu thường được sử dụng trong các hoạt động đầu tư kiếm lời. Kỳ phiếu khi lập cần có sự bảo lãnh của ngân hàng/ tổ chức tài chính nhằm mục đích đảm bảo khả năng thanh toán của bên nợ. Trong hoạt động xuất nhập khẩu, kỳ phiếu được sử dụng như một loại trái phiếu ngắn hạn dùng để thanh toán cho các bên tham gia.

Kỳ phiếu là gì?

Kỳ phiếu là một công cụ pháp lý/ tài chính thể hiện lời hứa của một bên (người phát hành hoặc người đi vay) để chi trả số tiền cụ thể cho một bên khác (người cho vay hoặc người được trả tiền) trong khung thời gian xác định. Đó là một thỏa thuận bằng văn bản dùng làm bằng chứng cho khoản nợ hoặc nghĩa vụ xác định.

Kỳ phiếu (có tên tiếng anh là A promissory note) là chứng từ thể hiện người ký cam kết hay người phát hành phải chi trả một số tiền vô điều kiện cho người hưởng lợi được chỉ định trên lệnh phiếu hoặc theo hiệu lệnh từ người này trả cho người khác quy định trên kỳ phiếu đó.

Các yếu tố chính thể hiện trên kỳ phiếu bao gồm:

• Số tiền gốc: Đây là số tiền ban đầu mà tổ chức phát hành vay nợ.
• Lãi suất: Đây là mức lãi suất mà người phát hành sẽ trả lãi tương ứng với số tiền đã vay. 
• Ngày đáo hạn: Đây là ngày mà người phát hành đồng ý trả số tiền gốc và bất kỳ khoản lãi tích lũy nào cho người cho vay.
• Điều khoản trả nợ: Thể hiện thời gian và điều khoản liên quan đến việc trả nợ như trả một lần, trả nhiều lần, …
• Tài sản thế chấp: Trong một số trường hợp, kỳ phiếu có thể được bảo đảm bằng tài sản thế chấp – là tài sản mà người phát hành cam kết với người cho vay để bảo đảm khả năng thanh toán khoản vay. Điều này cung cấp cho người cho vay một hình thức truy đòi nếu người phát hành không trả được khoản vay.
• Chữ ký: Cả người phát hành và người cho vay phải ký vào kỳ phiếu để ràng buộc về mặt pháp lý.

Kỳ phiếu thường được sử dụng trong các giao dịch tài chính khác nhau, chẳng hạn như khoản vay giữa các cá nhân, doanh nghiệp hoặc tổ chức tài chính. Họ cung cấp một hồ sơ rõ ràng về các điều khoản của khoản vay và nghĩa vụ của các bên liên quan. Nếu tổ chức phát hành kỳ phiếu không trả được nợ như đã thỏa thuận, người cho vay có thể thực hiện hành động pháp lý để thu hồi số tiền nợ.

Điều quan trọng cần lưu ý là các điều khoản và yêu cầu pháp lý của kỳ phiếu có thể khác nhau tùy theo bản chất của giao dịch. Nếu bạn đang cân nhắc sử dụng hoặc ký kết một kỳ phiếu, bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia pháp lý/tài chính để đảm bảo rằng những điều khoản đáp ứng yêu cầu pháp lý cần thiết và bảo vệ lợi ích của tất cả các bên liên quan.

Vai trò của kỳ phiếu trong hoạt động tài chính

Kỳ phiếu đóng một vai trò quan trọng trong các giao dịch tài chính bằng cách chính thức hóa và ghi lại điều khoản của một khoản vay hoặc thỏa thuận nợ giữa các bên. Vai trò cụ thể bao gồm:

• Bằng chứng về khoản nợ: Kỳ phiếu đóng vai trò là bằng chứng hữu hình về khoản nợ của người phát hành đối với người cho vay. Nó thể hiện thông tin chi tiết của khoản vay bao gồm số tiền gốc, lãi suất, thời hạn trả nợ và ngày đáo hạn.
• Thỏa thuận ràng buộc về mặt pháp lý: Khi cả hai bên ký vào kỳ phiếu, nó sẽ trở thành một hợp đồng ràng buộc về mặt pháp lý nêu rõ trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi bên. Điều này giúp đảm bảo rằng cả hai bên đều hiểu và đồng ý với các điều khoản của khoản vay.
• Xác định các điều khoản hoàn trả: Ghi chú nêu rõ cách thức người vay dự kiến sẽ hoàn trả khoản vay, cho dù thông qua trả góp định kỳ, trả một lần hoặc các thỏa thuận đã ký khác. Sự rõ ràng này giúp tránh hiểu lầm giữa các bên.
• Tính toán lãi suất và thanh toán: Kỳ phiếu thể hiện chi tiết lãi suất và cách tính toán, thanh toán tiền lãi. Điều này đảm bảo rằng cả hai bên đều biết tiền lãi được áp dụng như thế nào và nó ảnh hưởng ra sao đến tổng số tiền hoàn trả.
• Cung cấp quyền truy đòi pháp lý: Trong trường hợp người phát hành không thanh toán, kỳ phiếu đóng vai trò là tài liệu có thể được sử dụng làm bằng chứng trong thủ tục pháp lý. Nó cung cấp cho người cho vay cơ sở pháp lý để thực hiện các biện pháp khắc phục nhằm thu hồi số tiền nợ.
• Hỗ trợ minh bạch tài chính: Kỳ phiếu cung cấp tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong các giao dịch tài chính. Nó thể hiện chính xác hợp đồng cho vay, điều này rất quan trọng đối với việc tuân thủ quy định và báo cáo tài chính.
• Hỗ trợ vay mượn: Một kỳ phiếu có thể giúp người vay đảm bảo các khoản vay từ người cho vay, vì nó ghi nhận các điều khoản của hợp đồng cho vay một cách chính thức và ràng buộc về mặt pháp lý. Kỳ phiếu cung cấp sự đảm bảo đối với người cho vay rằng họ sẽ được hoàn trả theo các điều khoản đã thỏa thuận.
• Chuyển quyền sở hữu: Trong một số trường hợp, kỳ phiếu có thể được chuyển nhượng hoặc bán cho các bên khác, chẳng hạn như nhà đầu tư. Điều này cung cấp cho tổ chức phát hành nhiều lựa chọn bổ sung để huy động vốn và cho phép các nhà đầu tư kiếm tiền lãi từ việc hoàn trả kỳ phiếu.

Nhìn chung, kỳ phiếu sẽ bảo vệ lợi ích của cả người đi vay và người cho vay bằng cách thiết lập rõ ràng các điều khoản của khoản vay và kỳ vọng của hai bên. Điều quan trọng ở đây là duy trì lòng tin và tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch tài chính suôn sẻ, đồng thời cung cấp khung pháp lý để giải quyết mọi vấn đề có thể phát sinh trong quá trình trả nợ.

Những đặc điểm nổi bật của kỳ phiếu là gì? 

Sau đây là 3 đặc điểm nổi bật của kỳ phiếu:

Tính trừu tượng

Kỳ phiếu có tính trừu tượng khi nó không ghi rõ lý do mắc nợ mà chỉ ghi rõ người đi vay phải trả cho người lập phiếu bao nhiêu tiền, vào khoảng thời gian nào.

Tính bất khả kháng

Trường hợp bất khả kháng xảy ra khi người vay nợ bắt buộc phải thanh toán số nợ khi tới thời hạn. Điều này được áp dụng ngay cả khi người vay nợ chưa nhận sản phẩm/ dịch vụ hay sản phẩm/ dịch vụ không phù hợp với các điều khoản của kỳ phiếu đã ký.

Tính lưu thông

Kỳ phiếu có thể dễ dàng được chuyển từ người nắm giữ này sang người nắm giữ khác với một chữ ký chuyển đổi rất đơn giản. Kỳ phiếu chuyển nhượng thường là lệnh mà người đi vay sẽ phải thanh toán khoản tiền nợ cho người xuất trình lệnh đó.

Nguyên tắc để phát hành kỳ phiếu tại Việt Nam 

Khi phát hành kỳ phiếu, tổ chức tín dụng/ chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải tuân thủ các nguyên tắc sau đây:

• Tổ chức tín dụng/ chi nhánh ngân hàng nước ngoài chủ động tổ chức việc phát hành kỳ phiếu theo quy định tại Thông tư 01/2021/TT-NHNN; Khoản 1, Điều 130, Luật Các tổ chức tín dụng và hướng dẫn chi tiết của Ngân hàng Nhà nước.
• Tổ chức tín dụng/chi nhánh ngân hàng nước ngoài phát hành kỳ phiếu gửi trực tiếp cho người mua tại các địa điểm giao dịch hợp pháp trong mạng lưới của chi nhánh ngân hàng/ tổ chức tín dụng nước ngoài.
• Kỳ phiếu phát hành dưới hình thức chứng chỉ hoặc chứng nhận quyền sở hữu kỳ phiếu phải có đầy đủ các nội dung trên.
• Tổ chức tín dụng/ chi nhánh ngân hàng nước ngoài có trách nhiệm đảm bảo đầy đủ các nguyên tắc trên để bảo vệ quyền lợi của các bên có liên quan.

Phân biệt giữa kỳ phiếu và tín phiếu

Nếu bạn chưa quen với các công cụ tài chính chắc chắn rằng bạn sẽ gặp khó khăn trong việc phân biệt giữa tín phiếu và kỳ phiếu. Sau đây là những điểm khác nhau giữa kỳ phiếu và tín phiếu:

Lợi ích của kỳ phiếu đối với các nhà đầu tư và doanh nghiệp

Đối với doanh nghiệp: 

• Kỳ phiếu được biết đến như một công cụ tài chính hữu ích giúp doanh nghiệp huy động vốn và gia hạn thời hạn thanh toán với người cho vay. Ngoài ra, doanh nghiệp mới thành lập, vốn còn hạn chế nên phát hành kỳ phiếu có bảo lãnh của ngân hàng sẽ giúp tăng uy tín. Khi được các ngân hàng bảo lãnh, vị thế của doanh nghiệp được nâng cao, nhờ đó, các đối tác cũng sẽ có cái nhìn tích cực hơn khi cộng tác với doanh nghiệp mà không phải lo lắng về vấn đề tài chính.
• Kỳ phiếu được dùng làm tài sản đảm bảo cho các khoản vay ngắn hạn. Khi cần vốn gấp để thanh toán thì doanh nghiệp có thể vay vốn của ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng bằng cách cầm cố kỳ phiếu với lãi suất xác định.

Đối với nhà đầu tư, việc đầu tư vào kỳ phiếu sẽ mang lại những lợi ích sau:

• Kỳ phiếu thường có lãi suất cao hơn lãi suất gửi tiết kiệm thông thường tại các ngân hàng từ 1% đến 1,5%. Đây được coi là mức lãi suất hấp dẫn cho nhiều nhà đầu tư.
• Kỳ phiếu có thể được chuyển nhượng dễ dàng thông qua nhiều hình thức như mua bán, trao đổi, thừa kế,… mà không hạn chế chủ thể.
• Đây cũng là một kênh giúp bạn đa dạng hóa danh mục đầu tư, nâng cao hiệu quả lợi nhuận và phân tán rủi ro.

Tùy vào mục đích giao dịch của mỗi người mà họ sẽ có quyết định nên/ không nên sở hữu kỳ phiếu. Hy vọng nội dung trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ kỳ phiếu là gì, đặc điểm cũng như các thông tin quan trọng khác. Việc cập nhật liên tục kiến thức về các kênh tài chính hấp dẫn sẽ giúp nhà đầu tư có thêm nhiều lựa chọn, từ đó đạt được mức lợi nhuận kỳ vọng trong tương lai.