Trái phiếu là một phương thức huy động vốn được nhiều doanh nghiệp lựa chọn khi cần mở rộng sản xuất, kinh doanh. Việc phát hành trái phiếu sẽ làm tăng vốn vay nhưng không làm thay đổi cơ cấu cổ đông. Vậy hiện nay, quy trình phát hành trái phiếu thế nào? Chi phí phát hành trái phiếu gồm những khoản nào?  

Phát hành trái phiếu và các thông tin liên quan

Trái phiếu phát hành là gì?

Trái phiếu phát hành là một chứng chỉ nợ của doanh nghiệp đối với người nắm giữ trái phiếu hay còn gọi là trái chủ. Trên tờ trái phiếu sẽ bao gồm các thông tin về: Chủ thể phát hành, giá trị trái phiếu, lãi suất trái phiếu, kỳ hạn trả lãi và thời gian đáo hạn.

Khi nhà đầu tư mua trái phiếu, đến kỳ thanh toán lãi, doanh nghiệp sẽ trả cho nhà đầu tư khoản tiền lãi theo tỷ lệ lợi suất trên giá trị của trái phiếu. Khi đến ngày đáo hạn, nhà đầu tư sẽ nhận lại số tiền mua ban đầu tức vốn gốc kèm với tiền lãi cuối cùng. Một trái phiếu thông thường sẽ có 3 kỳ hạn: Ngắn hạn ( 1- 5 năm); Trung hạn (5 – 12 năm); Dài hạn (12 – 30 năm). 

Vậy doanh nghiệp phát hành trái phiếu để làm gì? Khi mở rộng, phát triển hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp sẽ cần mở rộng nguồn vốn. Để thực hiện được điều đó, doanh nghiệp cần phải thực hiện huy động vốn. Và trái phiếu là công cụ tài chính được sử dụng để huy động nguồn vốn từ nguồn tiền nhàn rỗi của các nhà đầu tư. 

Chi phí phát hành trái phiếu là gì?

Chi phí phát hành trái phiếu là các khoản tiền mà doanh nghiệp cần chi trả để đưa trái phiếu ra thị trường. Các chi phí khi phát hành trái phiếu sẽ gồm nhiều loại, như phí phát sinh một lần, chi phí thường niên… 

Chủ thể phát hành trái phiếu là ai?

Chủ thế phát hành trái phiếu là các doanh nghiệp, tổ chức phát hành trái phiếu để kêu gọi vốn. Những đối tượng được phép phát hành trái phiếu đó là: 

• Các doanh nghiệp là công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam
• Bộ Tài chính, Ngân hàng nhà nước
• Tổ chức tài chính, tín dụng thuộc bảo lãnh của nhà nước.

Thủ tục và hồ sơ cần chuẩn bị khi phát hành trái phiếu

Để có thể phát hành trái phiếu, doanh nghiệp hay tổ chức phát hành phải trải qua các bước chuẩn bị hồ sơ, thủ tục. Căn cứ theo Luật chứng khoán năm 2019 và Nghị định 153/2020/NĐ-CP về việc giao dịch và chào bán trái phiếu ra thị trường, doanh nghiệp cần phải trải qua những bước sau: 

Bước 1: Xây dựng phương án phát hành, trình lên Ủy ban chứng khoán nhà nước (UBCKNN)

Trước khi đưa hồ sơ lên trình các cơ quan thẩm quyền các cấp, doanh nghiệp cần phải xây dựng một phương án phát hành, bao gồm: 

• Thông tin doanh nghiệp 
• Mục đích phát hành trái phiếu
• Các tài liệu chứng minh doanh nghiệp đủ điều kiện để phát hành trái phiếu
• Thông tin về số lượng, khối lượng, thời điểm chào bán trái phiếu đối với trái phiếu phát hành nhiều đợt. 

Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ phát hành trái phiếu, nộp lên Bộ Tài chính xem xét và phê duyệt ít nhất trước 3 ngày phát hành trái phiếu ra thị trường. 

Bộ hồ sơ cần chuẩn bị để phát hành trái phiếu bao gồm: 

• Phương án phát hành trái phiếu
• Tài liệu công bố thông tin về đợt chào bán trái phiếu theo quy định và theo hướng dẫn của Bộ Tài chính.
• Hợp đồng ký kết giữa doanh nghiệp và các tổ chức cung cấp các dịch vụ liên quan như các công ty tư vấn, các tổ chức thực hiện việc đấu thầu và bảo lãnh phát hành chứng khoán,…
• Báo cáo tài chính đã được kiểm toán của năm trước năm phát hành trái phiếu.
• Tờ quyết định phê duyệt phương án phát hành trái phiếu của cấp có thẩm quyền.
• Tài liệu chứng minh đáp ứng các tỷ lệ an toàn tài chính, tỷ lệ an toàn trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp với pháp luật. 

Bước 3: Khi hồ sơ đã được phê duyệt, doanh nghiệp cần gửi nội dung thông tin cho Sở Giao dịch và thông báo cho công chúng đăng ký mua trái phiếu.

Các loại chi phí phát hành trái phiếu 

Để phát hành trái phiếu ra thị trường, doanh nghiệp sẽ cần chi trả các loại phí sau:

• Chi phí phát sinh một lần: Đây là chi phí mà doanh nghiệp chỉ cần trả một lần duy nhất. Khoản chi phí này sẽ bao gồm những khoản như: 
  • Chi phí tư vấn phát hành trái phiếu
  • Phí bảo lãnh phát hành
  • Chi phí cho các công ty niêm yết, các sàn chứng khoán. 
  • Bên cạnh đó doanh nghiệp sẽ phải dự trù một số khoản phí sẽ phát sinh khác như chi phí quảng cáo trái phiếu, chi phí xác nhận hệ số tín nhiệm,… Số tiền về chi phí phát sinh một lần sẽ thay đổi khác nhau tùy vào quy mô, số lượng trái phiếu phát hành.  

• Các khoản chi phí thường niên: Chi phí phát hành trái phiếu thường niên được dùng để trả cho các công ty tài chính, các công ty chuyển nhượng hoặc sở giao dịch chứng khoán. Các chi phí này sẽ được thỏa thuận hoặc ký kết ngay từ đầu.
• Các chi phí phát sinh khác: Chi phí này thông thường được dùng để trả nợ trái phiếu cho các nhà đầu tư. Tùy vào từng thời điểm và kỳ hạn nhất định, khoản chi phí sẽ được thay đổi khác nhau. Các doanh nghiệp thường sẽ dự tính từ trước căn cứ vào hợp đồng chứng chỉ nợ đã cam kết từ ban đầu đối với nhà đầu tư. 

Trên đây là các chi phí phát hành trái phiếu mà doanh nghiệp cần quan tâm. Tuỳ từng đợt phát hành, mức lãi suất và số lượng trái phiếu phát hành, các khoản chi phí sẽ có sự khác biệt. Để việc phát hành hiệu quả nhất, doanh nghiệp cần dự tính chi phí, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, tài liệu theo quy định của pháp luật.