Việc Việt Nam được Mỹ công nhận là nền kinh tế thị trường sẽ giúp hạn chế nhiều loại thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đang được áp dụng. Bước tiến này sẽ giúp đưa nước ta đi sâu hơn và chuỗi giá trị toàn cầu.

Công ty chứng khoán BIDV (BSC) vừa mới công bố báo cáo tháng 5/2024 với nội dung về cơ hội của Việt Nam khi được Hoa Kỳ công nhận nền kinh tế thị trường (KTTT).

Cụ thể, để được công nhận là nền kinh tế thị trường cần đạt các tiêu chí sau: Tự do về chuyển đổi nội tê, tự do thương lượng tiền lương, cho phép hoạt động liên doanh và hoạt động đầu tư nước ngoài, mức độ sở hữu của Chính phủ trong nền kinh tế, mức độ kiểm soát chủ Chính phủ cùng các yếu tố khác mà DOC (Tuyên bố về ứng xử các bên ở Biển Đông – Văn kiện được các nước Asean và Trung Quốc ký) cho là hợp lý.

Ngày 26/7 tới đây, DOC sẽ đưa ra kết luận chính thức về việc Việt Nam có được công nhận là nền kinh tế thị trường không. Trước đó, Mỹ đã công nhận Việt Nam là đối tác chiến lược toàn diện vào tháng 9/2023 và Việt Nam cũng đã yêu cầu DOC xem xét công nhận nền kinh tế thị trường của nước ta.

Hiện tại, các tổ chức ủng hộ nước ta được công nhận là nền kinh tế thị trường gồm có: 72 quốc gia gồm nhiều nền kinh tế lớn, Liên đoàn bán lẻ Quốc gia Hoa Kỳ và Phòng thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam.

Ở chiều ngược lại, những tổ chức phản đối điều này là Hiệp hội các nhà sản xuất thép Hoa Kỳ và Hiệp hội chế biến tôm Hoa Kỳ (ASPA).

Việc Việt Nam được công nhận là nền kinh tế thị trường sẽ giúp chúng ta hạn chế nhiều loại thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp đang áp dụng, qua đó sẽ đưa nước ta tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị gia tăng toàn cầu và cải thiện năng suất lao động, hạn chế bẫy thu nhập trung bình. Ngoài ra, việc được công nhận là nền KTTT sẽ giúp Việt Nam thu hút nhiều hơn nữa những gã khổng lồ đầu tư và mở rộng sản xuất tại nước ta.

Theo đánh giá, các ngành sẽ được hưởng lợi từ câu chuyện Việt Nam chính thức được công nhận là nền KTTT gồm: Dệt may, thủy sản, tôn mạ.

Với ngành thủy sản, nhóm cá tra sẽ có thể tăng sản lượng xuất khẩu và Hoa Kỳ, nhờ thuế bán phá giá giảm. Điều này giúp các doanh nghiệp trong nước dễ dàng xuất khẩu vào Mỹ hơn (hiện nay chỉ có một số ít doanh nghiệp cá tra được hưởng mức thuế bán phá giá là 0USD/kg như ANV, IDI, VHC). Ở nhóm tôm, 2 mã FMC và MPC cũng tương tự nhóm cá tra nhờ giảm thuế bán phá giá giúp các sản phẩm tôm đông lạnh tăng tính cạnh tranh so với đối thủ đến từ Trung Quốc, Ấn Độ hay Ecuador.

Với nhóm ngành dệt may, nhóm sợi (mã STK) sẽ được hưởng lợi do hiện tại sợi PTY (sợi dún polyester) đang được áp mức thuế chống bán phá giá từ 2.67%-22,82%. Tuy nhiên, ở nhóm may mặc 2 mã TNG và MSH sẽ không bị tác động nhiều, do thuế quan của ngành dệt chủ yếu chịu ảnh hưởng bởi hiệp định FTA (Hiệp định thương mại tự do).

Cuối cùng là nhóm tôn mạ sẽ được hưởng lợi nhờ một số sản phẩm Việt bị áp thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp, do có nguồn thép cuộn cán mỏng xuất xứ từ Trung Quốc.