Trái phiếu kho bạc là gì? Có nên đầu tư không?

Bên cạnh trái phiếu chính phủ, trái phiếu kho bạc cũng là kênh đầu tư an toàn được nhiều người lựa chọn. Vậy trái phiếu kho bạc là gì? Có nên đầu tư trong năm 2023 hay không? Cùng Chứng khoán VINA tìm hiểu thông tin về loại trái phiếu này trong bài viết dưới đây.

Trái phiếu kho bạc là gì?

Trái phiếu kho bạc là loại trái phiếu do Kho bạc Nhà nước phát hành để huy động vốn của nhân dân, các tổ chức, tập thể bổ sung vào Ngân sách Nhà nước. Đây là giấy chứng nhận nợ của Kho bạc Nhà nước đối với người nắm giữ trái phiếu (trái chủ). Khi đáo hạn, Kho bạc có trách nhiệm hoàn trả cả số tiền vốn và lãi cho trái chủ.

Vì do Kho bạc Nhà nước phát hành nên loại trái phiếu này có độ an toàn cao, rủi ro thấp. Số tiền thu được từ việc huy động trái phiếu được sử dụng để khắc bù đắp cho thâm hụt Ngân sách tạm thời. Đây là loại trái phiếu có độ uy tín cao, nhà đầu tư có thể yên tâm khi mua.

Ngoài ra, phát hành trái phiếu kho bạc còn là một trong những biện pháp điều tiết và kiểm soát tiền tệ quốc gia. Kỳ hạn của trái phiếu này thường trên 1 năm.

Khác biệt giữa trái phiếu kho bạc và tín phiếu kho bạc

Trái phiếu kho bạc và tín phiếu kho bạc đều là những loại giấy chứng nhận nợ mà cơ quan nhà nước cấp cho người mua trái phiếu. Do đó, chúng thường bị nhầm lẫn với nhau hoặc bị coi là cùng một loại. Bạn có thể dễ dàng phân biệt các loại trái phiếu này dựa vào những điểm khác nhau sau:

Lãi suất trái phiếu kho bạc nhà nước

Lãi suất trái phiếu kho bạc thay đổi theo từng đợt phát hành khác nhau. Lãi suất này do Bộ Tài chính quyết định. Sau khi Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước đi đến thống nhất chung, mức lãi suất được quy định theo 3 hình thức sau:

• Lãi suất cố định: Là mức lãi suất áp dụng cho cả kỳ hạn phát hành.
• Lãi suất chỉ đạo: Tổ chức đấu thầu để lựa chọn lãi suất phát hành.
• Lãi suất áp dụng từng năm: Lãi suất theo đổi theo năm trong thời hạn phát hành.

Hiện tại, mức lãi suất trái phiếu kho bạc rất thấp, chỉ khoảng 2.25% – 3%/năm. Mức lãi suất này thấp hơn nhiều so với lãi suất tiết kiệm ngân hàng và các loại chứng khoán đầu tư khác. Mức lãi suất sẽ có sự thay đổi giữa các kỳ hạn, không tăng cao ngay lập tức. Do đó, nhà đầu tư cần cân nhắc nên nắm giữ đến khi đáo hạn hay bán trên thị trường để có lợi hơn.

Có nên đầu tư vào trái phiếu kho bạc không?

Đầu tư trái phiếu kho bạc có ưu điểm và cũng có nhược điểm. Để quyết định có nên đầu tư không, bạn cần nắm rõ và cân nhắc kỹ lưỡng những ưu và nhược điểm của sản phẩm tài chính này.

Ưu điểm

Trái phiếu kho bạc có nhiều ưu điểm nổi bật thu hút nhiều nhà đầu tư trên thị trường như sau:

• Tính an toàn cao: Trái phiếu này được phát hành dưới sự cam kết của Chính phủ, được ưu tiên thanh toán so với chứng khoán khác nên độ an toàn là rất cao. Bạn gần như chắc chắn sẽ nhận được cả gốc và lãi khi đến hạn nếu đầu tư vào loại trái phiếu này. Do đó, nhà đầu tư không cần lo lắng tổ chức phát hành trái phiếu sẽ vỡ nợ hoặc phá sản vì điều này rất khó xảy ra.
• Thanh khoản cao nhất: Vì có độ uy tín cao, thời hạn trên 1 năm, thời gian và thủ tục chuyển đổi nhanh chóng nên trái phiếu kho bạc được rất nhiều nhà đầu tư ưa chuộng. Bạn có thể mua đi bán lại chúng dễ dàng và nhanh chóng trên thị trường. Đây là công cụ giúp bạn xoay vòng tiền nhanh chóng khi cần thiết.
• Xác định lợi tức từ trước: Khi mua sản phẩm trái phiếu này, nhà đầu tư có thể biết chắc chắn lợi tức sẽ nhận. Điều này giúp bạn dễ dàng tính toán số lợi nhuận dựa vào lãi suất. Lãi suất của trái phiếu kho bạc không bị ảnh hưởng bởi biến động thị trường nên mức lợi tức cũng như vậy. Không giống như cổ phiếu, bạn sẽ thường xuyên phải theo dõi biến động thị trường vì giá cổ phiếu thay đổi theo từng giờ, từng ngày.

Hạn chế

Bên cạnh những ưu điểm nổi bật, trái phiếu kho bạc cũng có một số hạn chế cần chú ý như sau:

• Không thể kiếm lời nhanh chóng trong ngắn hạn: Kỳ hạn của loại trái phiếu này thường trên 1 năm, lợi tức không bị ảnh hưởng bởi biến động thị trường nên bạn sẽ không thể kiếm lời nhanh chóng khi mua nó. Đồng nghĩa với việc bạn sẽ không thể kiếm lời khi thị trường sôi động, tăng trưởng mạnh mẽ.
• Lãi suất thấp: Mức lãi suất chỉ từ 2,25% – 3%/năm nên số lợi tức bạn nhận được sẽ thấp hơn nhiều so với gửi tiết kiệm ngân hàng hoặc các hình thức đầu tư chứng khoán khác. 
• Không tạo dòng tiền ổn định: Tiền gốc và lãi chỉ được chi trả khi đáo hạn, không được trả định kỳ. Do vậy, bạn sẽ không có nguồn thu nhập thụ động ổn định khi đầu tư vào nó.

Như vậy, nếu bạn đang muốn tìm kênh đầu tư an toàn, rủi ro thấp nhất thị trường thì trái phiếu kho bạc là sự lựa chọn tốt nhất. Tuy nhiên, nếu bạn cần khoản đầu tư ngắn hạn, thu lời nhanh chóng, lợi nhuận cao thì không nên chọn kênh đầu tư này. Bạn chỉ nên sử dụng nó như một biện pháp để đa dạng hóa danh mục đầu tư, phân tán rủi ro khi đầu tư mà thôi.

Cần lưu ý điều gì khi đầu tư trái phiếu kho bạc?

Đầu tư vào trái phiếu kho bạc có độ an toàn cao nhất, thanh khoản tốt nên bạn ít phải lo nghĩ, tính toán khi đầu tư vào nó. Tuy nhiên, có một số điều bạn nên lưu ý như sau để việc đầu tư thêm hiệu quả:

• Không nên kỳ vọng cao vào lãi suất trái phiếu kho bạc: Mức lãi suất của loại trái phiếu này khá thấp, không thể thỏa mãn nhu cầu muốn kiếm lợi nhuận cao của nhà đầu tư.
• Số lượng phát hành ít, khó tiếp cận: Số lượng phát hành trái phiếu kho bạc ở nước ta có hạn, thường được giao dịch tại các ngân hàng. Do đó, nhiều nhà đầu tư trên thị trường, nhất là nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ khó tiếp cận thị trường này. Người mua nhỏ lẻ sẽ là người tiếp cận sau cùng với số lượng trái phiếu ít ỏi còn lại sau khi các ngân hàng đã mua hết trước đó.
• Khi thị trường biến động xấu, nên đầu tư trái phiếu kho bạc: Đầu từ vào kênh trái phiếu này được đánh giá là cực kỳ an toàn, chắc chắn thu hồi vốn nên bạn sẽ không phải đối mặt với rủi ro mất trắng. Thanh khoản nhanh nên trái phiếu kho bạc giúp bạn huy động vốn trong  thời gian ngắn hơn nhiều so với các loại chứng khoán khác.

Trái phiếu kho bạc là kênh đầu tư chứng khoán gần như an toàn tuyệt đối. Bạn không phải lo nghĩ bất kỳ vấn đề gì khi đầu tư vào loại trái phiếu này, chỉ cần mua và chờ đáo hạn nhận lãi mà thôi. Tuy nhiên, mức lãi suất khá thấp nên trái phiếu kho bạc thường chỉ được sử dụng để đa dạng danh mục đầu tư, phòng ngừa và phân tán rủi ro, coi đây như một nơi bảo quản tài sản an toàn.