Quản trị rủi ro là hoạt động không thể thiếu trong quá trình đầu tư của mỗi người. Để quản trị rủi ro, nhiều nhà đầu tư thường ưu tiên sử dụng hệ số Alpha. Đây là một thông số quan trọng, giúp nhà đầu tư đánh giá hiệu quả và theo dõi mức độ rủi ro của danh mục của mình. Vậy hệ số Alpha trong đầu tư chứng khoán là gì? Ý nghĩa và cách ứng dụng vào chiến lược đầu tư như thế nào hiệu quả nhất?

Tìm hiểu chi tiết hệ số Alpha trong đầu tư chứng khoán 

Hệ số Alpha có ký hiệu trong tiếng Hy Lạp là α. Trong chứng khoán, hệ số này thể hiện phần lợi suất vượt trội của một khoản đầu tư sau khi điều chỉnh theo sự biến động liên quan đến thị trường, kết hợp với các biến động ngẫu nhiên.

Người ta sử dụng hệ số Alpha trong đầu tư chứng khoán để đo lường hiệu quả đầu tư của một cổ phiếu, danh mục đầu tư cụ thể hay thậm chí là cả một quỹ đầu tư. Bởi chỉ số này còn phản ánh khả năng chiến thắng thị trường của một dự án nào đó và được xem như tỷ suất sinh lời bất thường khi thị trường đang ở đà tăng trưởng.

Ngày nay, khi tiến hành phân tích hệ số Alpha, các chuyên gia sẽ kết hợp với hệ số khác như Beta, độ lệch chuẩn, hệ số R và Sharpe.

Công thức tính hệ số Alpha

Công thức của hệ số Alpha theo mô hình CAMP sẽ là:

α = Rp – [Rf + (Rm – Rf) ß]

Trong đó:

• Rp: Là tỷ suất lợi nhuận thực tế (Realized return of portfolio)
• Rm: Là tỷ suất lợi nhuận của thị trường (Market return)
• Rf: Chính là lợi nhuận của tài sản phi rủi ro (Risk-free rate)
• ß: Hệ số đo lường mức độ rủi ro của một cổ phiếu hay một danh mục đầu tư cụ thể so với mức độ rủi ro chung của toàn bộ thị trường chứng khoán.

Chỉ số Alpha có thể là số dương/âm và là kết quả của quá trình đầu tư chủ động. Trong khi đó Beta lại là kết quả từ việc đầu tư bị động theo chỉ số. Ngày này, người ta thường sử dụng Alpha để đánh giá các quỹ đầu tư chủ động cũng như các công cụ đầu tư khác. 

Bạn dễ dàng bắt gặp chỉ số này được thể hiện ở dạng đơn số như +1,0 hay -2,0. Có thể hiểu rằng đây là kết quả khi so sánh hiệu suất của danh mục với chỉ số tiêu chuẩn tốt hơn 1% và kém hơn 2%.

Ý nghĩa vận dụng hệ số Alpha trong đầu tư chứng khoán

Trong tài chính, chỉ số Alpha chính là thước đo cho sự hiệu quả của một chiến lược hay một giao dịch cụ thể. Các chuyên gia sử dụng hệ số α như một hệ số thể hiện lợi nhuận chủ động của một khoản đầu tư. Từ đó đo lường hiệu suất của khoản đầu tư đó so với chỉ số thị trường hay một chỉ số tiêu chuẩn đại diện cho diễn biến chung của thị trường.

α cũng là một trong năm chỉ số rủi ro để đánh giá thị trường rất được yêu thích hiện nay: 

• Hệ số Alpha nhỏ hơn 0 phản ánh mức độ rủi ro cao. 
• Alpha càng thấp có nghĩa là mức độ rủi ro so với lợi nhuận càng cao. 
• Một khoản đầu tư có hệ số Alpha bằng 0 có thể hiểu rằng khoản đầu tư đó sẽ đem về mức lợi nhuận tương xứng với rủi ro. 
• Một khoản đầu tư có hiệu suất tốt là khi hệ số Alpha lớn hơn 0, α càng lớn hiệu suất càng cao.

Những “ông lớn” trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán nổi tiếng như Warren Buffett cũng đã vận dụng hệ số Alpha vào chiến lược đầu tư của mình. Chỉ số này không chỉ giúp quản trị rủi ro hiệu quả mà nó còn giúp Warren Buffett tăng trưởng cổ tức và tăng trưởng giá ở mức hợp lý, giúp những khoản đầu tư của ông luôn đem lại hiệu quả vượt trội.

Nếu đang tìm hiểu về hệ số Alpha, bạn đừng quên sử dụng nó để so sánh và dự đoán lợi nhuận của khoản đầu tư cá nhân hay thậm chí là của một quỹ đầu tư,… Từ đó tiến hành điều chỉnh, ra quyết định giao dịch tốt nhất. 

Dựa vào những con số này bạn sẽ có được cái nhìn toàn diện hơn về thị trường chứng khoán, tự đánh giá hiệu quả của khoản đầu tư mà mình lựa chọn. Điều này sẽ giúp bạn tự tin lựa chọn đầu tư hợp lý hơn.

Như vậy, có thể thấy, hệ số alpha trong đầu tư chứng khoán giúp nhà đầu tư tính lợi nhuận kỳ vọng của một tài sản và lợi nhuận kỳ vọng của toàn bộ thị trường. Đây là hệ số quan trọng giúp các nhà quản lý đầu tư tính toán, so sánh và phân tích lợi nhuận hiệu quả. Từ đó hạn chế rủi ro và đưa ra biện pháp quản trị rủi ro hợp lý.

Ứng dụng hệ số Alpha khi đầu tư

Hệ số Alpha có thể dương, âm hoặc bằng 0:

• Khi Alpha dương: Danh mục đầu tư của nhà quản lý đã và đang mang lại hiệu suất tốt hơn so với dự kiến.
• Khi Alpha âm: Hoạt động của quỹ đầu tư đang có vấn đề, đòi hỏi người quản lý phải tạo ra mức lợi nhuận cao hơn để đạt được mục tiêu cần thiết cho toàn bộ danh mục đầu tư.
• Khi Alpha bằng 0: khoản đầu tư đó sẽ đem về mức lợi nhuận tương xứng với rủi ro.

Khi sử dụng hệ số Alpha, ngoài việc tự đánh giá hiệu quả hoạt động của danh mục thuộc quỹ đầu tư, bạn nên so sánh với các quỹ cùng loại tài sản. Nếu so sánh 2 quỹ với 2 nhóm tài sản khác nhau sẽ không mang lại kết quả chính xác.

Ngoài ra bạn cũng cần lưu ý, hệ số này cũng chỉ là một chỉ số tương đối, không nên dựa vào duy nhất một kết quả để ra kết luận, cần kết hợp với nhiều chỉ số, công cụ khác để đánh giá toàn diện hơn.

Chỉ số S&P 500 cũng là tiêu chí phù hợp giúp hoàn thiện kết quả đo lường, đánh giá hiệu suất của quỹ mà nhiều chuyên gia lựa chọn bên cạnh hệ số Alpha. Tuy nhiên, đối với trường hợp quỹ và danh mục đầu tư thuộc những loại như quỹ trái phiếu, quỹ đầu tư khu vực, quỹ đầu tư bất động sản,… thì chỉ số S&P 500 chưa thực sự là lựa chọn tốt nhất. Lúc này, bạn nên sử dụng chỉ số alpha để đưa ra được kết luận chính xác hơn. 

Thế nào được coi là hệ số Alpha tốt? Alpha xấu? 

Chỉ số Alpha và Beta thường gắn liền với nhau. Hầu hết các nhà đầu tư đều muốn đầu tư vào một danh mục có chỉ số Alpha cao và Beta thấp. Vì điều này cho thấy danh mục/quỹ đầu tư đó đang có rủi ro thấp, lợi nhuận cao so với thị trường. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp nhà đầu tư lựa chọn sản phẩm có Beta cao để tận dụng sự biến động, hưởng lãi từ việc chênh lệch giá. 

Sẽ không có một con số cụ thể cho câu trả lời thế nào là một chỉ số Alpha tốt. Tất cả sẽ phụ thuộc vào khả năng chấp nhận rủi ro của bạn

Tương tự vậy, cũng không có con số cụ thể cho việc đánh giá chỉ số Alpha xấu. Chẳng hạn như vào năm 2020, một quỹ có thể có hệ số alpha cao vì người quản lý của quỹ đó “gặp may mắn” khi đầu tư phần lớn danh mục vào cổ phiếu của Tesla. Thời điểm đó, mã cổ phiếu cổ phiếu này tăng vọt 700%. Dù đem lại lợi nhuận cao nhưng điều này không hoàn toàn phản ánh quỹ đang và sẽ hoạt động hiệu quả trong thời gian dài. 

Vì thế, việc chỉ sử dụng hệ số Alpha trong đầu tư chứng khoán sẽ không hoàn toàn chính xác. Alpha có thể cao trong thời điểm này nhưng lại giảm mạnh trong năm tiếp theo. 

Tham gia vào một thị trường có nhiều cơ hội kiếm lời cùng nguy cơ rủi ro khắp nơi đòi hỏi bạn phải có đủ kiến thức, kinh nghiệm thực chiến,… Sự kết hợp nhiều chỉ số khi phân tích và nghiên cứu thị trường sẽ giúp bạn cọ xát tốt hơn, nhanh chóng nắm bắt sự thay đổi tăng trưởng hoặc suy thoái của thị trường. Từ đó đánh giá hoạt động đầu tư hiệu quả nhất. 

Trên đây là các thông tin bạn cần lưu ý về Hệ số alpha trong đầu tư chứng khoán. Trong quá trình đầu tư, bạn cần đặc biệt lưu ý về chỉ số alpha để đưa ra quyết định phù hợp nhất. Tuy nhiên, đừng quên việc kết hợp với nhiều chỉ số khác để có cái nhìn toàn diện, đầy đủ nhất, giúp việc hạn chế rủi ro và đầu tư hiệu quả hơn.

Disclaimers: Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo và cung cấp thông tin, không phải là lời khuyên đầu tư. Nội dung chia sẻ có thể đã cũ do yếu tố thời gian. Vui lòng chủ động tìm hiểu thêm thông tin.

VNSC by Finhay – Tích lũy và đầu tư từ đây

Finhay, chủ quản của Chứng khoán Vina (VNSC): Giấy phép số 50/UBCK-GPHĐKD do Ủy ban Chứng Khoán Nhà Nước cấp ngày 29 tháng 12 năm 2006

• Website
• Hỗ trợ trực tiếp
• Group Cộng đồng Finhay