Có nên đầu tư vào quỹ đầu tư uỷ thác không? Khi tham gia cần lưu ý gì?

Bên cạnh các quỹ mở, những quỹ đóng như quỹ đầu tư ủy thác cũng được đông đảo nhà đầu tư quan tâm. Loại hình quỹ này được đánh giá là sẽ mang tới cơ hội đầu tư an toàn, ổn định hơn, cho phép người chơi theo dõi danh mục đầu tư ngay từ đầu. Vậy quỹ đầu tư ủy thác là gì? Cùng Chứng khoán VINA tìm hiểu về loại hình quỹ này trong bài viết dưới đây.

Ủy thác đầu tư là gì?

Trước khi định nghĩa quỹ đầu tư ủy thác, hãy cùng tìm hiểu về hình thức ủy thác đầu tư. Ủy thác đầu tư là việc một bên giao vốn bằng tiền (bên ủy thác) cho một bên khác (bên nhận ủy thác) quản lý và thực hiện các hoạt động đầu tư nhằm mục đích thu lợi nhuận. Đây là một giao dịch kinh tế, cần có giấy tờ chứng minh rõ ràng về trách nhiệm và nghĩa vụ của các bên liên quan.

Bên ủy thác có thể là cá nhân hoặc tổ chức đang có nguồn tiền nhàn rỗi, muốn đầu tư sinh lời nhưng chưa tìm được cách sử dụng vốn hiệu quả. Bên nhận ủy thác là các ngân hàng, tổ chức tín dụng, công ty tài chính, công ty quản lý quỹ, công ty đầu tư ủy thác… có chuyên môn và kinh nghiệm đầu tư tài chính.

Quỹ đầu tư uỷ thác là gì?

Từ khái niệm đầu tư uỷ thác, có thể hiểu một cách đơn giản, quỹ đầu tư ủy thác là quỹ do một tổ chức tài chính thành lập và quản lý nhằm mục đích đầu tư chung. Nguồn vốn của quỹ là vốn ủy thác từ các cá nhân và tổ chức có nhu cầu đầu tư, góp vốn nhằm để tạo ra lợi nhuận. Các công ty quản lý quỹ sẽ thực hiện việc đầu tư, bản thân người góp vốn không cần trực tiếp tham gia vào việc này.

Mục đích và danh mục đầu tư được xác định trước khi thành lập quỹ. Khi đã huy động đủ nguồn vốn, quỹ sẽ sử dụng để đầu tư vào những kênh đầu tư được xác định từ trước, những kênh này hầu như sẽ không thay đổi trong suốt thời gian thực hiện dự án đầu tư.

Đặc điểm quỹ đầu tư ủy thác

Hiện nay có nhiều loại quỹ đầu tư trên thị trường. Tuy nhiên nhìn chung, cách góp vốn và hoạt động của chúng tương tự nhau. Quỹ đầu tư ủy thác có những đặc điểm nổi bật sau:

• Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Danh mục đầu tư của quỹ có thể là các loại cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ… hay bất kỳ sản phẩm tài chính nào trên thị trường. Nhờ đó, quỹ tối đa hóa được lợi nhuận thu về và phân tán, giảm thiểu được rủi ro khi đầu tư.
• Tính kỷ luật: Danh mục đầu tư của quỹ được xác định từ trước và hầu như không thay đổi trong suốt thời gian đầu tư.
• Tái đầu tư: Khi thời hạn một danh mục đầu tư kết thúc, nhà đầu tư có quyền ra quyết định sử dụng số tiền lãi để tái đầu tư vào danh mục mới. Việc này có lợi cho các kế hoạch đầu tư dài hạn thay vì ngắn hạn.
• Thuế lợi tức vốn: Khi quỹ tiến hành thanh lý hoặc chấm dứt thì phải đóng thuế lợi tức vốn.

Chức năng quỹ đầu tư ủy thác

Quỹ đầu tư ủy thác có chức năng huy động vốn trên thị trường từ các nhà đầu tư, sử dụng vốn đó để đầu tư và thu về lợi nhuận. Lợi nhuận sau đó được mang đi đầu tư tiếp. 

Quỹ sẽ thực hiện đầu tư vào những danh mục đầu tư đã được xác định từ trước, đảm bảo thực hiện nghĩa vụ đầu tư theo đúng thỏa thuận hợp đồng ban đầu. Đến thời hạn hợp đồng giao dịch, quỹ phải chia cổ tức cho người góp vốn theo đúng tỷ lệ vốn góp tương ứng.

Cách thức hoạt động của quỹ đầu tư ủy thác

Đầu tiên, quỹ đầu tư ủy thác thực hiện huy động vốn nhàn rỗi của nhà đầu tư bằng việc phát hành cổ phiếu. Nhà đầu tư muốn góp vốn vào quỹ có thể mua cổ phiếu quỹ trên các sàn giao dịch, đây là lúc thị trường đang mở. Số lượng cổ phiếu quỹ phát hành được quy định cụ thể mỗi năm, sẽ không phát hành thêm.

Khi số lượng cổ phiếu đã được bán hết, thị trường sẽ đóng, nhà đầu tư không thể mua bán, giao dịch cổ phiếu quỹ tự do trên thị trường nữa. Nếu có nhu cầu mua hoặc bán cổ phiếu quỹ, nhà đầu tư phải giao dịch trực tiếp với quỹ.

Một điểm đặc biệt của quỹ đầu tư ủy thác so với các quỹ khác chính là có thể vay tín chấp. Khi các nhà quản lý quỹ nhận thấy cơ hội đầu tư tốt nhưng không đủ vốn, họ có thể sử dụng các công cụ đòn bẩy tài chính để nhanh chóng bổ sung nguồn vốn cho quỹ, nắm bắt cơ hội kịp thời.

Sau khi huy động đủ vốn, quỹ sẽ đem đi đầu tư theo đúng thỏa thuận trong hợp đồng ban đầu với các nhà đầu tư. 

Có nên đầu tư không vào quỹ đầu tư ủy thác không?

Để trả lời câu hỏi này, nhà đầu tư cần tìm hiểu các ưu điểm và hạn chế của quỹ. Sau đó xác định xem quỹ có phù hợp với khẩu vị đầu tư của mình hay không, dựa vào đó ra quyết định có nên hay không nên tham gia vào quỹ ủy thác đầu tư.

Ưu điểm

Đầu tư vào quỹ ủy thác có những ưu điểm như sau:

• Danh mục đầu tư xác định: Danh mục đầu tư của quỹ được xác định từ trước và không thay đổi cho đến khi hết thời hạn dự án. Dựa vào đó, nhà đầu tư có thể phân tích cơ hội và rủi ro của danh mục này để ra quyết định cuối cùng.
• Danh mục đầu tư đa dạng: Bạn có thể lựa chọn góp vốn vào nhiều danh mục thuộc các lĩnh vực/ngành nghề khác nhau.
• An toàn: Đội ngũ nhân sự quản lý quỹ đều là những chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư. Họ biết cách sử dụng nguồn vốn góp của quỹ sao cho hiệu quả nhất, hạn chế rủi ro và tối đa lợi nhuận cho người góp vốn.
• Sinh lời ổn định: Nhiều quỹ ủy thác thực hiện trả lợi tức cho người ủy thác ngay khi danh mục đầu tư có lãi. Điều này tạo ra nguồn thu nhập thụ động ổn định cho nhà đầu tư.
• Chi phí tham gia thấp: Chi phí tham gia vào quỹ đầu tư ủy thác thấp hơn so với các quỹ ủy thác khác. Quỹ không trả hoa hồng cho cố vấn tài chính nên khoản lợi tức người ủy thác nhận được sẽ cao hơn so với các quỹ mở.

Hạn chế

Dù có nhiều ưu điểm nhưng quỹ đầu tư uỷ thác cũng có một số hạn chế như sau:

• Việc góp vốn khó khăn: Khi thị trường mở, việc góp vốn vào các quỹ này tương tự như các quỹ đầu tư khác. Tuy nhiên, khi thị trường đóng, việc này khó khăn hơn rất nhiều vì số lượng cổ phiếu phát hành bị giới hạn. Khi đó, muốn mua hoặc bán cổ phiếu quỹ, bạn phải thực hiện thỏa thuận giao dịch với cổ đông hiện tại hoặc giao dịch trực tiếp với quỹ.
• Rủi ro giảm lợi nhuận: Quỹ uỷ thác đầu tư có thể đi vay tiền để tăng vốn đầu tư. Khi đó sẽ phát sinh trách nhiệm trả nợ của quỹ với khoản vay này. Điều này đồng nghĩa với việc lợi tức nhận được của nhà đầu tư có thể sẽ bị giảm bớt. Ngoài ra, khoản lợi nhuận thu được sẽ phải chịu thuế, giảm bớt một phần thu nhập của người tham gia.
• Thời gian thu lời dài: Để quỹ đầu tư và thu lợi nhuận cần một khoảng thời gian tương đối dài, phù hợp với kế hoạch đầu tư dài hạn. Nhà đầu tư nên chuẩn bị sẵn sàng cho vấn đề này. Nó sẽ không phù hợp với những ai đầu tư lướt sóng trong thời gian ngắn.
• Rủi ro thua lỗ: Nếu lựa chọn quỹ có người quản lý thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính, đầu tư, bạn có thể sẽ phải đối mặt với nguy cơ thua lỗ, thất thoát vốn lớn.
• Tính pháp lý: Tại Việt Nam, các quy định về hoạt động quỹ đầu tư ủy thác còn hạn chế, thiếu chặt chẽ. Nhà đầu tư cần tìm hiểu rõ về công ty quản lý, quy chế hoạt động…. để lựa chọn quỹ uy tín, an toàn.

So sánh quỹ đầu tư ủy thác và quỹ tương hỗ

Qũy đầu tư ủy thác và quỹ tương hỗ thường hay bị nhầm lẫn với nhau. Để phân biệt rõ 2 quỹ này, bạn có thể tham khảo so sánh dưới đây.

Điểm giống nhau

• Nguồn vốn hoạt động được huy động từ nhiều nhà đầu tư khác nhau.
• Quỹ do bên thứ ba, là một công ty nắm giữ và quản lý.
• Tham gia vào hai quỹ này giúp bạn giảm thiểu rủi ro trong việc đầu tư.

Điểm khác nhau

Lưu ý khi gia nhập quỹ đầu tư ủy thác

Muốn tham gia quỹ đầu tư ủy thác hiệu quả, hạn chế rủi ro và nhận được mức lợi nhuận cao nhất, nhà đầu tư cần lưu ý:

• Nghiên cứu cơ cấu vốn của quỹ: Nếu nguồn vốn chủ yếu được thành lập từ việc đi vay, nghĩa là quỹ đang sử dụng đòn bẩy tài chính. Việc này có thể mang lại tối đa lợi nhuận. Tuy nhiên, nhà đầu tư phải đối mặt với rủi ro thanh khoản và trách nhiệm trả nợ.
• Xem xét danh mục đầu tư: Bạn cần tìm hiểu danh mục đầu tư của quỹ là ngắn hạn hay dài hạn, có phù hợp với kế hoạch đầu tư của bạn hay không. Danh mục dài hạn thường ổn định, ít biến động và có xu hướng an toàn hơn. Danh mục ngắn hạn thường nhiều biến đổi, khó nắm bắt nhưng sẽ cho phép bạn thu hồi vốn sớm hơn.
• Quan tâm tới báo cáo tài chính của quỹ: Bạn không nên bỏ qua các báo cáo tài chính hàng tháng, quý, năm của quỹ đầu tư. Dựa vào những chỉ số tài chính, bạn sẽ phân tích được sự tăng trưởng tốt hay xấu của quỹ, từ đó tính được phần lợi nhuận nhận được và quyết định có tiếp tục tham gia vào quỹ này hay không.
• Xem xét phí rút lui khỏi quỹ: Không giống các quỹ đầu tư khác, khi muốn rút lui khỏi quỹ đầu tư ủy thác, người tham gia chỉ có thể bán lại cổ phiếu quỹ cho chính quỹ đó, đồng thời phải chịu một khoản phí nhất định. Do vậy, nhà đầu tư nên xem xét quy định về việc này ngay từ đầu để đưa ra quyết định đúng nhất.

Trên đây là những thông tin khái quát nhất về quỹ đầu tư ủy thác mà Chứng khoán VINA muốn chia sẻ với nhà đầu tư. Hy vọng những thông tin này giúp bạn hiểu rõ về quỹ đầu tư ủy thác và đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả nhất.

Hiện nay, VNSC đã trở thành đối tác phân phối quỹ của nhiều đơn vị uy tín. Để biết thêm về việc đầu tư quỹ, bạn có thể truy cập liên kết bên dưới để tìm hiểu thêm.