Tỷ giá ảnh hưởng đến xuất nhập khẩu như thế nào?

Tỷ giá hối đoái có thể ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả hàng hóa xuất/nhập khẩu và nhu cầu xuất/nhập khẩu hàng hóa trên thị trường. Ngoài ra, tỷ giá này còn ảnh hưởng gián tiếp tới nhiều yếu tố khác. Vậy tỷ giá ảnh hưởng đến xuất nhập khẩu như thế nào? Mời bạn cùng VNSC phân tích chi tiết trong bài viết dưới đây.

Vì sao tỷ giá hối đoái lại quan trọng?

Tỷ giá hối đoái là mức giá quy đổi giữa hai đồng tiền của các quốc gia khác nhau, thường được biểu thị dưới dạng số lượng đơn vị tiền tệ nội địa cần thiết để mua một đơn vị tiền tệ nước ngoài. Ví dụ, nếu tỷ giá USD/VND là 25.000, điều đó có nghĩa là 1 USD tương đương với 25.000 VND.

Không chỉ phản ánh sức mạnh kinh tế của một quốc gia, tỷ giá hối đoái có vai trò cực kỳ quan trọng trong nền kinh tế vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến:

• Xuất nhập khẩu: Tỷ giá ảnh hưởng đến giá cả hàng hóa quốc tế. Chẳng hạn, đồng nội tệ mất giá giúp hàng xuất khẩu rẻ hơn, cạnh tranh hơn nhưng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn, ảnh hưởng đến chi phí sản xuất trong nước.
• Lạm phát và chính sách tiền tệ: Khi tỷ giá tăng, giá hàng nhập khẩu tăng theo, gây áp lực lên lạm phát nội địa. Ngân hàng trung ương phải điều chỉnh chính sách tiền tệ để kiểm soát giá cả và ổn định kinh tế.
• Thu hút đầu tư nước ngoài: Tỷ giá ổn định giúp nhà đầu tư yên tâm về rủi ro chuyển đổi ngoại tệ và lợi nhuận. Môi trường tài chính minh bạch và ít biến động tỷ giá sẽ thu hút dòng vốn dài hạn.
• Gánh nặng nợ nước ngoài: Nếu đồng nội tệ mất giá, số tiền phải trả cho các khoản vay bằng ngoại tệ sẽ tăng lên. Điều này làm tăng chi phí tài chính và ảnh hưởng đến khả năng trả nợ quốc gia.
• Du lịch và dịch vụ quốc tế: Tỷ giá thuận lợi giúp thu hút khách du lịch và học sinh, sinh viên quốc tế nhờ chi phí rẻ hơn. Điều này cũng hỗ trợ phát triển các ngành dịch vụ như giáo dục, y tế, khách sạn.

Việt Nam là một quốc gia có nền kinh tế phụ thuộc lớn vào xuất nhập khẩu, với các mặt hàng chủ lực như dệt may, điện tử và nông sản. Trong những năm gần đây, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thường duy trì chính sách ổn định tỷ giá VND/USD để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu, đồng thời kiểm soát chi phí nhập khẩu nguyên liệu.

Tuy nhiên, khi đồng USD tăng giá trên thị trường quốc tế, áp lực lên tỷ giá VND cũng gia tăng, chi phí đầu vào của doanh nghiệp tăng cao, đặc biệt là trong các lĩnh vực như sản xuất, chế biến và xây dựng. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến các ngành công nghiệp phụ thuộc vào nhập khẩu.

Tỷ giá ảnh hưởng đến xuất khẩu như thế nào?

Khi đồng nội tệ mất giá (tức là tỷ giá tăng), hàng hóa xuất khẩu của quốc gia đó trở nên rẻ hơn đối với người mua nước ngoài. Điều này xảy ra do giá trị quy đổi sang ngoại tệ giảm, giúp tăng tính cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường quốc tế.

Ngược lại, khi đồng nội tệ tăng giá (tỷ giá giảm), hàng hóa xuất khẩu trở nên đắt đỏ hơn đối với khách hàng quốc tế. Điều này có thể làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm, dẫn đến sự sụt giảm trong khối lượng xuất khẩu. Các doanh nghiệp xuất khẩu cần tìm cách tối ưu hóa chi phí hoặc nâng cao chất lượng để duy trì thị phần.

Ví dụ: Nếu Việt Nam xuất khẩu gạo với giá 10 triệu VND/tấn và tỷ giá USD/VND tăng từ 23.000 lên 25.000, giá gạo quy đổi sang USD sẽ giảm từ khoảng 435 USD/tấn xuống còn 400 USD/tấn. Điều này có thể thúc đẩy nhu cầu mua gạo từ các nước nhập khẩu, từ đó gia tăng kim ngạch xuất khẩu.

Tỷ giá ảnh hưởng đến nhập khẩu như thế nào?

Khi đồng nội tệ mất giá, chi phí nhập khẩu hàng hóa và nguyên liệu từ nước ngoài tăng lên do cần nhiều tiền nội địa hơn để thanh toán. Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến các quốc gia phụ thuộc vào nhập khẩu nguyên liệu sản xuất, trong đó bao gồm Việt Nam. Ngành công nghiệp nước ta phụ thuộc nhiều vào việc nhập khẩu máy móc, linh kiện từ nước ngoài.

Ngược lại, khi đồng nội tệ tăng giá, hàng hóa nhập khẩu trở nên rẻ hơn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp và người tiêu dùng tiếp cận sản phẩm nước ngoài với chi phí thấp hơn. Tuy nhiên, điều này cũng có thể gây áp lực lên các ngành sản xuất trong nước, khi hàng hóa nội địa phải cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu giá rẻ.

Ví dụ: Nếu một doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu máy móc trị giá 10.000 USD, khi tỷ giá tăng từ 23.000 lên 25.000 VND/USD, chi phí sẽ tăng từ 230 triệu VND lên 250 triệu VND. Điều này có thể làm tăng giá thành sản phẩm nội địa hoặc giảm lợi nhuận của doanh nghiệp.

Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái

Khi theo dõi tỷ giá ảnh hưởng đến xuất nhập khẩu, bạn có thể tham khảo thêm các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá để hiểu rõ nguyên nhân biến động tỷ giá. Từ đó giúp bạn có cải nhìn khách quan hơn, tìm ra biến pháp phù hợp, tránh ảnh hưởng không tốt từ biến động này. Cụ thể, một số yếu tố chính ảnh hưởng đến tỷ giá như sau:

Lạm phát

Mức lạm phát của một quốc gia có mối liên hệ chặt chẽ với tỷ giá hối đoái. Quốc gia có tỷ lệ lạm phát thấp thường giữ được giá trị đồng tiền ổn định hơn so với các quốc gia có lạm phát cao. Lạm phát tăng nhanh khiến sức mua nội tệ suy giảm, từ đó làm giảm giá trị đồng tiền. Điều này có thể dẫn tới đồng nội tệ bị mất giá so với các ngoại tệ khác.

Lãi suất

Lãi suất ảnh hưởng trực tiếp đến dòng vốn quốc tế, từ đó tác động lên tỷ giá hối đoái. Khi lãi suất trong nước tăng, nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng đổ vốn vào để hưởng lợi suất cao hơn. Điều này làm tăng nhu cầu về nội tệ, khiến đồng tiền tăng giá. Ngược lại, lãi suất thấp có thể khiến vốn đầu tư rút đi và gây áp lực mất giá nội tệ.

Cán cân thương mại

Cán cân thương mại phản ánh sự chênh lệch giữa xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ của một quốc gia. Nếu một nước xuất siêu, nhu cầu ngoại tệ giảm vì doanh nghiệp nước ngoài cần mua nội tệ để thanh toán hàng hóa. Điều này góp phần làm nội tệ mạnh lên so với ngoại tệ. Ngược lại, nhập siêu kéo dài sẽ gây áp lực giảm giá đồng tiền quốc gia.

Tình hình chính trị và kinh tế

Sự ổn định về chính trị và tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ giúp duy trì niềm tin của nhà đầu tư vào đồng nội tệ. Ngược lại, bất ổn chính trị, khủng hoảng kinh tế hay xung đột xã hội sẽ khiến dòng vốn rút ra, gây áp lực giảm giá tiền tệ. Các nhà đầu tư thường tìm đến những đồng tiền ổn định để tránh rủi ro. Do đó, niềm tin thị trường đóng vai trò thiết yếu trong điều tiết tỷ giá.

Nợ công

Mức nợ công cao, đặc biệt là nợ vay bằng ngoại tệ, có thể làm suy yếu niềm tin vào đồng nội tệ. Khi lo ngại về khả năng trả nợ gia tăng, nhà đầu tư sẽ chuyển vốn sang các đồng tiền an toàn hơn. Điều này dẫn tới sự sụt giảm giá trị đồng nội tệ trên thị trường ngoại hối. Ngoài ra, chi phí trả nợ cũng tăng nếu tỷ giá biến động bất lợi.

Chính sách can thiệp của ngân hàng nhà nước

Ngân hàng trung ương có thể chủ động điều chỉnh tỷ giá thông qua dự trữ ngoại hối hoặc điều chỉnh lãi suất. Bằng cách mua hoặc bán ngoại tệ, cơ quan này tác động trực tiếp đến cung – cầu trên thị trường ngoại hối. Sự can thiệp có thể nhằm ổn định tỷ giá, hỗ trợ xuất khẩu hoặc kiềm chế lạm phát. Tuy nhiên, các biện pháp này cần được thực hiện linh hoạt để tránh gây mất cân đối vĩ mô.

Trên đây là nội dung phân tích tỷ giá ảnh hưởng đến xuất nhập khẩu như thế nào cùng các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái. Có thể thấy, tỷ giá biến động theo chiều hướng nào cũng mang đến tác động hai chiều tới xuất nhập khẩu của một quốc gia. Các doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược quản lý rủi ro hiệu quả, tận dụng các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ để hạn chế được những tác động không tốt từ tỷ giá đối với hoạt động kinh doanh của mình.