Quỹ ETF là gì? Thông tin quan trọng về quỹ ETF nhà đầu tư nên biết

Đầu tư chứng chỉ quỹ đang ngày càng trở nên phổ biến. Trong đó, quỹ ETF nhận được sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư cả trong nước và quốc tế bởi tính linh hoạt, đa dạng danh mục đầu tư. Vậy quỹ ETF là gì? Cùng tìm hiểu tất cả thông tin về quỹ ETF dưới đây.

Quỹ ETF là gì? Một số khái niệm cần lưu ý

Quỹ ETF là gì?

Quỹ ETF (Exchange Traded Fund) hay còn gọi là quỹ hoán đổi danh mục, mô phỏng theo hoạt động của một chỉ số đại diện cho một tài sản nào đó như cổ phiếu, trái phiếu, vàng, hàng hóa… Quỹ ETF cũng được niêm yết trên Sàn giao dịch chứng khoán tương tự như cổ phiếu.

Trước đây, nhà đầu tư chi mua được một loại cổ phiếu riêng lẻ trong một giao dịch. Khi quỹ ETF ra đời, nhà đầu tư có thể mua nhiều loại chứng khoán cùng một lúc. Đây được coi là hình thức đầu tư tổng hợp, tăng tính đa dạng cho thị trường.

Danh mục đầu tư của quỹ ETF là gì?

Khi lựa chọn đầu tư, người chơi sẽ thường quan tâm tới danh mục đầu tư của quỹ exchange traded fund là gì. Danh mục này gồm nhiều loại chứng khoán và tài sản khác nhau như cổ phiếu HPG, cổ phiếu VIC, chứng chỉ quỹ VCBF, vàng, đồng USD… Danh mục này được thay đổi theo biến động của chỉ số nó mô phỏng. Do đó, quỹ ETF là sự kết hợp giữa chứng khoán và quỹ tương hỗ mở.

Ví dụ: Quỹ VNFin Lead là quỹ ETF mô phỏng theo chỉ số VNFin Lead, danh mục đầu tư tương tự như danh mục cổ phiếu của chỉ số VNFin Lead, thay đổi vào tháng 1 và tháng 7 hàng năm. Quỹ ETF MAFM VN30 hoạt động mô phỏng theo chỉ số VN30, danh mục đầu tư thay đổi theo biến động danh mục cổ phiếu trong rổ VN30.

Đầu tư ETF là gì? 

Đầu tư ETF là việc nhà đầu tư sử dụng nguồn vốn của mình để thực hiện các giao dịch chứng chỉ quỹ như mua, bán, ký quỹ, chuyển nhượng… trên thị trường nhằm mục đích thu lại lợi nhuận từ lợi tức hoặc chênh lệch giá.

Tính chất và hoạt động giao dịch chứng chỉ quỹ ETF tương tự như cổ phiếu. Nhà đầu tư có thể sử dụng các loại đòn bẩy tài chính giống như cổ phiếu với chứng chỉ quỹ ETF. Phổ biến nhất, nhà đầu tư có thể vay ký quỹ để mua chứng chỉ quỹ ETF.

Lịch sử ra đời quỹ ETF

Các quỹ ETF rất được ưa chuộng hiện nay, nhiều nhà đầu tư tin tưởng và đổ tiền vào các quỹ này. Tuy nhiên, khi mới ra đời lại không được thuận lợi như vậy. Được hình thành từ 1970 nhưng phải tới năm 1980, ETF mới bắt đầu được xây dựng. Cái tên ETF do nhà kinh tế học Harry Markowitz đặt, ông cũng chính là người lên ý tưởng cho quỹ này.

Ban đầu, ý tưởng của Harry Markowitz được nhiều nhà đầu tư đón nhận. Tuy nhiên, tòa án liên báng Chicago cho rằng quỹ hoạt động giống như hợp đồng tương lai. Chính vì vậy, quỹ không được hoạt động tại Mỹ mà chỉ có thể hoạt động tại Canada.

Mãi đến năm 1993 quỹ mới được cho phép giao dịch tại Mỹ, nhiều nhà đầu tư mới biết tới quỹ đầu tư ETF là gì. Mục đích quỹ hoạt động trên thị trường của quỹ chủ yếu phục vụ cho việc theo dõi chỉ số S&P mà thôi. Tuy nhiên, điều này mở ra cơ hội cho ETF phát triển khi Barclays Global Investors tung ra đa dạng các sản phẩm ETF khác nhau.

Kể từ đó, nhiều nhà đầu tư trong nước và quốc tế dễ dàng tiếp cận với quỹ ETF tại Mỹ. Quỹ ETF đã có những bước phát triển mạnh mẽ, cụ thể như sau:

• Năm 1998: Các quỹ ETF theo ngành lần đầu tiên được ra mắt. Nhà đầu tư cần quan tâm theo dõi các chỉ số chứng khoán như S&P 500, S&P 400, S&P ngành, NASDAQ 100, MSCI, DJI9…
• Năm 2001: 3 quỹ ETF mô phỏng các chỉ số S&P 500, DJI và NASDAQ 100 được niêm yết trên Sàn chứng khoán New York – NYSE.
• Năm 2004: Qũy Gold SPDR (GLD) – quỹ ETF hàng hóa đầu tiên ra đời tại Mỹ, cho phép nhà đầu tư giao dịch vàng.
• Năm 2008: Quỹ ETF có kỳ hạn ra đời.
• Năm 2015: Quỹ ETF trái phiếu được ra mắt.
• Năm 2019: Quỹ ETF đã được niêm yết tại Mỹ đạt 4000 tỷ USD, quỹ ETF trái phiếu AUM vượt mức 1000 tỷ USD.

Đặc điểm quỹ hoán đổi danh mục là gì?

Để hiểu rõ hơn về quỹ ETF, bạn hãy xem xét những đặc điểm quan trọng của quỹ này:

• Quỹ ETF mở ra cơ hội đầu tư cho tất cả mọi người, bao gồm cả nhà đầu tư nhỏ lẻ, ít kinh nghiệm.
• ETF được giao dịch như một cổ phiếu riêng lẻ, cách thức giao dịch và thời gian giao dịch tương tự như các loại chứng khoán.
• ETF mô phỏng theo một chỉ số nên tính thanh khoản của quỹ phụ thuộc vào chỉ số đó. Vậy nên sẽ có quỹ ETF thanh khoản tốt và quỹ ETF thanh khoản không tốt.
• Giá chứng chỉ quỹ ETF thay đổi liên tục trong phiên giao dịch.
• Danh mục đầu tư quỹ ETF có thể sở hữu cổ phiếu của nhiều ngành hoặc cổ phiếu của một ngành cụ thể.
• Chi phí đầu tư quỹ ETF thấp hơn chi phí đầu tư vào các quỹ tương hỗ nên là sự lựa chọn hấp dẫn của nhiều nhà đầu tư.

Các loại quỹ ETF phổ biến

Có nhiều loại quỹ ETF khác nhau, phụ thuộc vào loại tài sản trong danh mục đầu tư của nó. Một số loại quỹ ETF phổ biến hiện nay như sau:

• Quỹ ETF theo quốc gia: Những quỹ này mô phỏng theo chỉ số tiêu biểu nhất của thị trường chứng khoán của một quốc gia. Ví dụ như quỹ iShares MSCI Taiwan ETF của Đài Loan.
• Quỹ ETF theo ngành: Mô phỏng chỉ số của một ngành hay lĩnh vực nào đó trong nền kinh tế.
• Quỹ ETF hàng hóa: Quỹ không nắm giữ các loại tài sản cơ sở mà chỉ nắm giữ các loại hợp đồng phái sinh của chứng mà thôi. Những quỹ này thường tạo ra các chỉ số tiêu chuẩn của ngành như chỉ số ngành nông nghiệp, chỉ số ngành kim loại…
• Quỹ ETF cổ phiếu: Là những quỹ ETF chỉ đầu tư vào các loại cổ phiếu. Qũy này thường có tỷ suất lợi nhuận cao, rủi ro cũng cao, tương tự như đầu tư cổ phiếu.
• Quỹ ETF trái phiếu: Qũy đầu tư vào các loại trái phiếu trên thị trường. Đặc điểm của nó là an toàn hơn so với quỹ cổ phiếu, mang lại thu nhập ổn định cho nhà đầu tư, tuy nhiên lợi nhuận không cao bằng quỹ cổ phiếu.
• Quỹ tiền tệ: Những quỹ này tập trung vào thị trường ngoại hối mà không cần sở hữu tiền tệ. Mỗi quỹ thường chỉ đầu tư vào một loại tiền tệ. Đồng tiền được đầu tư nhiều nhất là đồng Euro, đồng USD, Đô la Úc, Bảng Anh, Yên Nhật…

Quỹ ETF hoạt động như thế nào?

Quỹ ETF là sự kết hợp của quỹ đầu tư và cổ phiếu. Hoạt động của quỹ ETF vừa giống hoạt động của quỹ đầu tư, vừa giống như giao dịch cổ phiếu thông thường.

Đầu tiên, sự ra đời của một quỹ ETF do một hoặc một nhóm các cá nhân hoặc tổ chức đứng ra thành lập, gọi là Thành viên thành lập quỹ. Các thành viên cùng góp vốn, đặc ra mục tiêu và chiến lược hoạt động của quỹ. Đồng thời, các thành viên cũng là người lựa chọn các cổ phiếu trong danh mục đầu tư, sao cho giá trị của quỹ thu hút được nhiều nhà đầu tư.

Quỹ ETF sau đó phát hành chứng chỉ quỹ và được niêm yết trên sàn chứng khoán. Nhà đầu tư có thể lựa chọn và giao dịch chứng chỉ quỹ này trong khung giờ cụ thể. Giá chứng chỉ quỹ liên tục thay đổi trong phiên giao dịch. 

Số lượng cổ phiếu trong quỹ cũng liên tục thay đổi do cổ phiếu mới được tạo ra và cổ phiếu đang hiện hành được mua lại. Như vậy, nhà đầu tư qua giao dịch mua – bán có vai trò quan trọng trong việc duy trì thanh khoản và theo dõi tính toàn vẹn của quỹ ETF.

Ưu điểm của quỹ ETF

Ngày nay, các quỹ ETF được rất nhiều nhà đầu tư quan tâm. Vậy sức hút của quỹ ETF là gì? Điều này có được là nhờ những ưu điểm của quỹ dưới đây.

Chi phí đầu tư thấp

Khi giao dịch chứng khoán, một trong những vấn đề nhà đầu tư lo lắng nhất là các loại phí giao dịch. Với quỹ ETF, nhà đầu tư không phải lo lắng về chi phí này. Vì là quỹ thụ động nên chi phí quản lý của ETF thấp hơn quỹ chủ động khác.

Nhà đầu tư cũng không phải mua bán chứng chỉ quỹ thường xuyên nên không phát sinh nhiều lần phí giao dịch như với cổ phiếu. Hơn nữa, chi phí giao dịch chứng chỉ quỹ ETF cũng thấp hơn, giúp nhà đầu tư tiết kiệm chi phí giao dịch hiệu quả.

Đa dạng danh mục đầu tư

Với giao dịch cổ phiếu thông thường, nhà đầu tư chỉ có thể mua một loại cổ phiếu trong một giao dịch. Danh mục đầu tư bao gồm một hoặc một vài loại cổ phiếu do hạn chế về vốn. Khi đầu tư quỹ ETF, nhà đầu tư có thể sở hữu cùng lúc nhiều loại cổ phiếu khác nhau trong một lần giao dịch.

Danh mục đầu tư quỹ ETF phụ thuộc vào chỉ số quỹ theo đuổi. Ví dụ chỉ số VN30 gồm 30 cổ phiếu, chỉ số VNFin LEAD tối thiểu 10 cổ phiếu và không giới hạn số lượng… Quỹ ETF là lựa chọn an toàn và hiệu quả đối với nhà đầu tư mới, chưa có nhiều kinh nghiệm đầu tư.

Tiện ích và minh bạch

Khi giao dịch chứng chỉ quỹ ETF, nhà đầu tư được cung cấp đầy đủ các công cụ giống như đầu tư cổ phiếu thông thường như lệnh mua/bán, lệnh cắt lỗ, lệnh giới hạn, ký quỹ… Tất cả các khoản nắm giữ của quỹ được công khai liên tục hàng ngày giúp nhà đầu tư dễ dàng theo dõi danh mục đầu tư của mình.

Phân tán rủi ro hiệu quả

Danh mục đầu tư của quỹ ETF gồm nhiều loại cổ phiếu giúp phân tán rủi ro hiệu quả hơn so với việc chỉ đầu tư vào một hoặc một số loại cổ phiếu cố định. Điều này vận dụng tốt quy tắc “Không bao giờ để tất cả trứng vào cùng một giỏ” trong đầu tư chứng khoán.

Hạn chế khi đầu tư vào quỹ ETF

Khi đầu tư vào quỹ ETF, người chơi cần chú ý đến những hạn chế như sau:

• Chênh lệch chi phí đầu tư: Lợi tức đầu tư sẽ không khớp chính xác với chỉ số quỹ ETF mô phỏng do người chơi phải trả lợi tức đầu tư. Bên cạnh đó, giá mua bán chứng chỉ quỹ cũng có thể không khớp với giá trị tài sản ròng của chỉ số cơ sở, cũng làm giảm lợi tức. 
• Thanh khoản kém: Không phải quỹ ETF cũng có thanh khoản tốt, giao dịch sôi động. Những quỹ ETF theo đuổi thị trường mỏng có chi phí giao dịch chênh lệch khác cao, tính thanh khoản kém.
• Rủi ro khi thị trường biến động: Do quỹ ETF là quỹ đầu tư thụ động, theo đuổi các chỉ số cơ sở nên nó cũng thay đổi khi thị trường biến động. Nếu thị trường theo xu hướng không tốt, quỹ cũng phải đối mặt với nguy cơ thua lỗ dù danh mục đầu tư có nhiều loại cổ phiếu. Mức độ rủi ro tăng lên khi quỹ ETF theo đuổi thị trường ngách.
• Chênh lệch giá: Quỹ ETF chỉ có thể mô phỏng gần nhất với chỉ số tham chiếu, không thể mô phỏng giống hoàn toàn. Do đó, việc chênh lệch giá và mức sinh lời của quỹ có thể cao hơn hoặc thấp hơn chỉ số tham chiếu.
• Trì hoãn thanh toán: 2 ngày sau khi giao dịch bán nhà đầu tư mới nhận được tiền bán chứng chỉ quỹ. Điều này làm mất tính lưu động vốn đối với nhà đầu tư có nguồn vốn nhỏ.

Trên đây là những thông tin cơ bản, giúp bạn trả lời được các câu hỏi quỹ ETF là gì, cách hoạt động của quỹ, ưu điểm và hạn chế khi đầu tư quỹ ETF. Chứng khoán Vina hy vọng những thông tin này có thể giúp nhà đầu tư lựa chọn quỹ ETF phù hợp, xây dựng danh mục đầu tư hiệu quả, tối đa lợi nhuận và hạn chế được rủi ro đầu tư.

Hiện nay, VNSC đã trở thành đối tác phân phối quỹ của nhiều đơn vị uy tín. Để biết thêm về việc đầu tư quỹ, bạn có thể truy cập liên kết bên dưới để tìm hiểu thêm.