Với tôi, một nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ, cảm giác sốt ruột cứ đeo bám khi chứng kiến cảnh người khác kiếm tiền dễ dàng, còn bản thân thì rơi vào vòng luẩn quẩn: mua vào thì cổ phiếu giảm, bán ra thì giá lại tăng.
.jpg)
Thị trường chứng khoán, đặc biệt trong những giai đoạn tăng tốt (hay thường được gọi là uptrend), luôn là một sân chơi đầy cảm xúc với giới đầu tư. Trong những phiên thị trường bứt phá mạnh mẽ, chỉ số VN-Index liên tục lên những mốc điểm cao mới, nhà đầu tư hào hứng khoe lợi nhuận. Những câu chuyện lãi lớn “ăn bằng lần” tràn ngập các diễn đàn, nhóm chat. Thế nhưng không phải ai cũng được hưởng niềm vui ấy. Với tôi, một nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ, cảm giác sốt ruột cứ đeo bám khi chứng kiến cảnh người khác kiếm tiền dễ dàng, còn bản thân thì rơi vào vòng luẩn quẩn: mua vào thì cổ phiếu giảm, bán ra thì giá lại tăng.
Phải kể về thời điểm bắt đầu, khi thị trường bước vào nhịp tăng mạnh, không khí trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Các cổ phiếu từ dòng Bluechip đến những mã Penny đều đồng loạt “xanh mướt”, nhiều mã tăng kịch trần. Trên mạng xã hội, đâu đâu cũng thấy những dòng trạng thái, tin nhắn khoe lời lãi x2, x3 tài khoản, “chốt lời 50% chỉ sau 3 phiên”. Những câu chuyện ấy càng kích thích lòng tham cũng như sự sốt ruột của tôi – một người mới bước chân vào thị trường chứng khoán chưa lâu.
Tôi bắt đầu lao vào phân tích biểu đồ, đọc tin tức, nghe ngóng khuyến nghị từ các hội nhóm trên mạng. Nhắm tới những mã đang được nhiều người bàn tán với hy vọng sẽ bắt kịp con sóng, tôi quyết định xuống tiền mua vào. Nhưng thực tế lại phũ phàng hơn tôi tưởng. Cứ mỗi lần tôi đặt lệnh mua vào, giá cổ phiếu lại quay đầu giảm. Tôi kiên nhẫn chờ đợi, nghĩ rằng đó chỉ là nhịp điều chỉnh nhỏ trong xu hướng tăng dài hạn. Song thực tế thì giá cổ phiếu chỉ đi ngang, thậm chí quay đầu giảm sâu. Với mức giá vốn cao, tài khoản tôi nhanh chóng lỗ, trong khi những người khác vẫn tiếp tục khoe chiến tích lãi nhờ mua được giá thấp. Đến khi bản thân quá chán nản, tôi quyết định bán ra cổ phiếu để cắt lỗ thì chỉ vài ngày sau, chính cổ phiếu đó lại quay trở lại tăng vọt. Cảm giác như thị trường đang trêu đùa tôi vậy.
Kẻ thù lớn nhất trong đầu tư chứng khoán và bài học từ những lần “mua đỉnh, bán đáy”
Nhìn lại quá trình đầu tư, tôi nhận ra vấn đề không chỉ nằm ở thị trường hay cổ phiếu lựa chọn, mà phần lớn là ở chính bản thân. Khi thị trường tăng nóng, tâm lý FOMO khiến tôi mất bình tĩnh. Thấy người khác lãi lớn, tôi vội vàng mua vào mà không có kế hoạch đầu tư rõ ràng. Việc mua cổ phiếu ở vùng giá cao với suy nghĩ “sẽ còn tăng nữa” khiến tôi quên mất rằng không có con sóng nào kéo dài lâu. Khi giá giảm, tôi lại rơi vào trạng thái hoảng loạn, sợ mất hết những gì đã bỏ ra, dẫn đến quyết định cắt lỗ vội vàng.
Một lần, một cổ phiếu bất động sản được bàn tán xôn xao trên các hội nhóm, giá lúc đó đã tăng 20% trong vòng một tuần. Tôi khi đó với niềm tin rằng thị giá sẽ còn tăng trưởng, đã quyết định mua vào. Nhưng chỉ sau hai ngày, thị giá nhanh bắt đầu lao dốc. Tôi tự nhủ phải giữ kỷ luật, không bán lỗ ngay, nhưng mỗi lần nhìn bảng điện tử đỏ rực, tâm lý bứt rứt không yên. Cuối cùng vì chịu không nổi áp lực, tôi đã bán ra với mức lỗ 10%. Chỉ ba ngày sau, cổ phiếu này bật tăng trở lại, vượt qua cả mức giá tôi mua ban đầu và đạt đỉnh mới. Tôi vừa tiếc nuối vừa bực tức, tự hỏi tại sao mình lại luôn là người thua cuộc.
Sau nhiều lần vấp ngã, tôi bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về cách vận hành của thị trường và cách kiểm soát cảm xúc. Một người bạn có kinh nghiệm đã nói với tôi: “Chứng khoán không phải là nơi dành cho người thiếu kiên nhẫn hoặc dễ bị cuốn theo đám đông”. Lời khuyên ấy khiến tôi nhận ra rằng việc mua vào rồi giảm, bán ra rồi tăng không phải là ngẫu nhiên, mà là kết quả của việc bản thân đã thiếu chiến lược và bị chi phối bởi tâm lý.
Tôi đã học cách không chạy theo những mã cổ phiếu đã có đà tăng quá “nóng”. Trong cơn sóng uptrend, nhiều cổ phiếu tăng giá mạnh nhờ dòng tiền đầu cơ. Khi dòng tiền rút đi, những người mua vào ở đỉnh giá thường là người chịu thiệt nhất. Do đó thay vì FOMO, tôi bắt đầu tập trung vào những mã có nền tảng cơ bản tốt, tăng trưởng ổn định, xác định vùng giá hợp lý để mua vào thay vì đuổi theo đỉnh.
Cùng với đó, tôi đã đặt ra những nguyên tắc giao dịch cho bản thân. Thay vì bỏ trứng chung 1 giỏ, dành toàn bộ niềm tin vào một cổ phiếu duy nhất, tôi chia nhỏ danh mục, phân bổ vốn vào một vài cổ phiếu để giảm thiểu rủi ro.
Xác định thị trường luôn biến động mạnh, khi giá một cổ phiếu giảm, thay vì hoảng loạn tôi sẽ xem xét lại lý do quyết định mua vào. Nếu nền tảng cơ bản của doanh nghiệp vẫn tốt, tôi sẽ tiếp tục nắm giữ. Tuy nhiên nếu tình hình có dấu hiệu tiêu cực, tôi sẽ cắt lỗ mà không do dự. Điều này giúp tôi tránh được những quyết định mang tính cảm tính hơn.
Cần phải nói rằng, sẽ không một ai có thể bắt đúng tại mọi con sóng. Ngay cả những nhà đầu tư giỏi nhất cũng có lúc mua đỉnh, bán đáy. Điều quan trọng là tổng thể danh mục đạt mức hiệu suất khả quan thay vì mục tiêu luôn luôn có lãi trong từng giao dịch. Sau này, nhìn mọi người khoe chiến tích “ăn bằng lần”, lãi hàng chục phần trăm trong thời gian ngắn đã không còn khiến tôi sốt ruột nữa, bởi tôi hiểu mỗi người có một hành trình riêng.
Thị trường chứng khoán, đặc biệt trong uptrend, là cơ hội lớn nhưng cũng đầy cạm bẫy. Cảm giác sốt ruột khi thấy người khác kiếm tiền trong khi danh mục của mình liên tục thua lỗ là điều không mấy dễ chịu. Tuy nhiên, thành công không đến từ may mắn hay sự vội vàng, mà từ sự chuẩn bị kỹ lưỡng, kỷ luật và khả năng kiểm soát cảm xúc. Vì vậy tôi không còn lao đầu vào những cơn sóng giá với hy vọng lãi đậm, thay vào đó tôi chọn cách đi chậm mà chắc, tập trung vào giá trị dài hạn.
Dẫu vẫn còn những lúc tiếc nuối khi bán sớm hay mua trễ, tôi không còn để cảm giác ấy chi phối quyết định đầu tư. Bởi lẽ trong chứng khoán, kẻ sống sót và chiến thắng không phải là người kiếm tiền nhanh nhất, mà là người biết học từ sai lầm và giữ được cái đầu lạnh giữa cơn sốt thị trường. Tôi tin rằng, với sự kiên nhẫn và nỗ lực, rồi một ngày, tôi cũng sẽ có mùa vàng của riêng mình.
VNSC by Finhay 
19-03-2025 5:50:16 
