Chọn cổ phiếu là kênh đầu tư được nhiều nhà đầu tư ưu tiên lựa chọn khi tham gia vào thị trường chứng khoán. Khi tham gia đầu tư, chắc chắn câu hỏi mà mọi người quan tâm nhất chính là cách lựa chọn cổ phiếu tốt để đầu tư là gì? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn một số cách lựa chọn cổ phiếu theo phương pháp của các chuyên gia để có thể vận dụng vào quá trình đầu tư của mình hiệu quả nhất!

Thế nào là một cổ phiếu tốt?

Đối với các nhà giao dịch lâu năm trên thị trường sẽ có cái nhìn, đánh giá trực quan hơn về một cổ phiếu. Họ không chỉ dựa vào mức giá giao dịch của cổ phiếu đó để khẳng định nó tốt – xấu mà còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác.

Nếu bạn là người mới tham gia đầu tư chứng khoán, đừng vội nhận định một cổ phiếu có giá cao là tốt, hay giá đang tăng là tốt vì cái bạn đang nhìn thấy là ở thời điểm hiện tại, còn tương lai thì không chắc.

Nhà đầu tư chuyên nghiệp sẽ phân tích các yếu tố liên quan như sự thay đổi giá trong một khoản thời gian nhất định, giá trị của cổ phiếu và sự liên kết với hiệu quả hoạt động của tổ chức phát hành, phân tích các báo cáo, chỉ số tài chính khác hoặc đánh giá, so sánh chứng khoán theo từng ngành nghề kinh doanh.

Cổ phiếu tốt là khi nó phù hợp với khẩu vị của nhà đầu tư cũng như đạt được những tiêu chí trong chiến lược kinh doanh của họ. Ví dụ như những nhà đầu tư lướt sóng sẽ chọn những cổ phiếu có biên độ tăng/giảm cao để mua vào, bán ra thu lời. Với họ, đây là một cổ phiếu tốt. Tuy nhiên, những nhà đầu tư dài hạn lại ưu tiên lựa chọn các cổ phiếu của những doanh nghiệp lớn, uy tín, có hoạt động chia cổ tức đều đặn. 

Cổ phiếu tốt với nhà đầu tư mạo hiểm sẽ có sự khác biệt với các nhà đầu tư khác do khẩu vị rủi ro không giống nhau. Tùy vào chiến lược đầu tư của mỗi người mà bạn sẽ có tiêu chí lựa chọn cổ phiếu phù hợp. 

Điểm qua 7 tiêu chí lựa chọn cổ phiếu tốt trên thị trường

Như đã nói ở trên, tùy vào bối cảnh và mục tiêu đầu tư của mỗi người mà bạn sẽ tìm được loại cổ phiếu tốt nhất. Để tìm được cách lựa chọn cổ phiếu tốt để đầu tư không phải là công việc dễ dàng. Bạn sẽ cần rất nhiều thời gian, kiến thức, kinh nghiệm, tầm nhìn thị trường mới đánh giá chính xác.

Dưới đây là 7 tiêu chí lựa chọn cổ phiếu tốt được nhiều nhà đầu tư sử dụng:

• Vốn hóa cổ phiếu trong thị trường: Vốn hóa được hiểu là tổng khối lượng hoặc tổng cơ cấu vốn cổ phần của doanh nghiệp phát hành, bao gồm các mục như giá trị cổ phiếu, những khoản nợ dài hạn và phần thu nhập được giữ lại.
• Đánh giá doanh thu: Đây là tiêu chí giúp đánh giá phần thu nhập mà công ty kiếm được từ tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư, kể cả phần góp vốn của chủ sở hữu.
• Tiêu chí chỉ số P/E: Tập trung vào tỷ số giá của lợi nhuận trên một cổ phiếu.
• Tiêu chí chỉ số P/B: Tập trung vào tỷ số giá cổ phiếu và phần tài sản ròng của công ty.
• Đánh giá mức lãi ròng: Tiêu chí này sẽ phản ánh phần lợi nhuận doanh nghiệp thu được sau khi đã thực hiện nghĩa vụ trả các khoản lãi suất, thuế doanh nghiệp, chi trả cổ tức cho cổ đông và các chi phí phát sinh từ hoạt động kinh doanh khác.
• Đánh giá tổng tài sản và tổng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp.
• Phân tích chỉ số ROA, ROE, EPS giúp xác định phần lợi nhuận thu được trên mỗi cổ phần, tỷ suất lợi nhuận trên tài sản hoặc trên vốn chủ sở hữu.

“Phù thuỷ chứng khoán” chọn cổ phiếu tốt thế nào?  

Nhắc đến “Phù thủy chứng khoán” là người ta nhớ ngay đến William O’Neil và phương pháp lựa chọn cổ phiếu Canslim của ông. Rất nhiều nhà đầu tư lựa chọn phương pháp Canslim để ứng dụng trong việc tìm kiếm một cổ phiếu tốt.

Canslim tập trung đánh giá 7 tiêu chí cụ thể như sau:

C – Current earnings

Tiêu chí đánh giá về mức thu nhập hiện tại có được từ việc nắm giữ một cổ phiếu đầu tư. Chỉ số EPS – Earnings per share – là thông số đại diện cho tiêu chí này. Theo đó, những cổ phiếu tốt là cổ phiếu có EPS tăng trưởng đều hoặc lớn hơn kết quả của năm trước. Khi chỉ số EPS từ 20% trở lên được đánh giá là có tiềm năng. 

A – Annual earnings

Tiêu chí này đánh giá về thu nhập hàng năm của công ty phát hành cổ phiếu. Thông thường, nhà đầu tư sẽ kỳ vọng doanh thu công ty tăng trưởng đều hoặc tăng trưởng vượt mức qua các năm. Những công ty có tiềm năng sẽ là các công ty có tốc độ tăng doanh thu từ 20% – 25% trở lên, trong vòng 3-5 năm liên tiếp trong quá khứ. 

N – New product

Đây là tiêu chí đánh giá việc phát hành sản phẩm/dịch vụ, ban điều hành mới hoặc các sự kiện quan trọng. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của thị trường hiện nay, những doanh nghiệp nào có sự tập trung vào đổi mới sáng tạo liên tục được đánh giá có nhiều tiềm năng dẫn đầu thị trường. Từ đó, tiềm năng về việc tăng giá của cổ phiếu trong tương lai cũng sẽ rất lớn. 

Như vậy, các công ty chậm phát triển, không đổi mới mà vẫn duy trì sản phẩm/dịch vụ lỗi thời sẽ dễ đánh mất lợi thế, từ đó giá trị của cổ phiếu cũng bị tác động suy giảm. 

S – Supply

Tiêu chí liên quan đến số lượng cổ phiếu đang lưu hành. Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu được coi là hàng hóa lưu thông nên sẽ chịu tác động bởi quan hệ cung cầu.

Do đó những cổ phiếu có nhu cầu mua lớn nhưng lại có số lượng bán thấp thường thể hiện sức hấp dẫn với các nhà đầu tư do kỳ vọng tiềm năng về việc tăng giá là rất lớn. Lời khuyên của chuyên gia là bạn nên theo dõi cung cầu về cổ phiếu, lưu ý về lượng cổ phiếu giao dịch trên thị trường hàng ngày. 

L – Leading

Tiêu chí về sự dẫn đầu của cổ phiếu/công ty phát hành cổ phiếu trong một lĩnh vực, ngành nghề. Chỉ số được sử dụng ở phần này chính là RSI – chỉ số sức mạnh tương đối. Theo đó: Chỉ số RSI dao động từ 0 – 100, các mã cổ phiếu có RSI nhỏ hơn 30 là mã có nhiều cơ hội mua, RSI lớn hơn 70 là mã có cơ hội bán. 

I – Institutional sponsorship

Tiêu chí đánh giá về sự quan tâm của các tổ chức hoặc định chế tài chính lớn có liên quan đến cổ phiếu. Thực tế, các quỹ đầu tư lớn, quỹ ETF, tổ chức tài chính uy tín thường lựa chọn cổ phiếu có uy tín và tiềm năng tăng trưởng đề đầu tư. Các tổ chức này có bộ phận nghiên cứu, đánh giá kỹ để có thể đưa ra quyết định đầu tư. Khi bạn lựa chọn tham gia vào cổ phiếu theo danh mục đầu tư của tổ chức này sẽ cảm thấy yên tâm và an toàn hơn.

M – Market direction

Việc đánh giá được xu hướng của thị trường là một trong nhiều yếu tố quyết định sự thành bại của chiến lược đầu tư. Những công ty đã được niêm yết trên sàn chứng khoán sẽ có sự vận động cùng chiều với xu hướng chung của thị trường. 

Trong ngắn hạn, thị trường sôi động thì giá cổ phiếu cũng liên tục biến động. Nhìn theo dài hạn giá cổ phiếu ít có sự thay đổi hơn. Để nâng cao hiệu quả đầu tư bạn nên nghiên cứu kỹ lưỡng sự vận động của các dòng cổ phiếu.

Phương pháp Canslim với 7 tiêu chí trên sẽ giúp bạn đánh giá một cổ phiếu tiềm năng. Nhà đầu tư chỉ cần tìm hiểu kỹ và áp dụng nhuần nhuyễn các yếu tố đó để tự mình tìm, chọn ra cách lựa chọn cổ phiếu tốt để đầu tư.

Tuy vậy, nếu bạn chỉ vừa gia nhập vào thị trường chứng khoán không lâu thì phương pháp Canslim chưa chắc là lựa chọn hoàn hảo. Vì bạn còn cần dành thời gian để tìm hiểu về thị trường, biết cách đọc báo cáo tài chính, hiểu về những chỉ số tài chính, …

Canslim thực sự phù hợp với những nhà đầu tư có nhiều năm kinh nghiệm và có khẩu vị rủi ro cao. Bạn có thể tham khảo cuốn sách “Làm giàu từ chứng khoán” của William O’Neil để hiểu thêm về chứng khoán cũng như đầu tư kiếm lợi từ đó.

Các cách lựa chọn cổ phiếu tốt để đầu tư khác

Bên cạnh phương pháp Canslim nói trên, nhiều nhà đầu tư còn lựa chọn cổ phiếu tốt theo những cách khác, cụ thể là 4 cách phổ biến dưới đây:

Chọn cổ phiếu theo ngành

Thị trường chứng khoán Việt Nam có hàng trăm, hàng ngàn mã cổ phiếu thuộc rất nhiều ngành nghề. Xét trong cùng một lĩnh vực hoạt động, tổ chức của lĩnh vực đó sẽ có những đặc điểm chung với xu hướng biến động khá tương đồng.

Có đôi khi cổ phiếu thuộc lĩnh vực này tăng trưởng nhưng mã của lĩnh vực khác lại đang suy giảm. Đây là điều hoàn toàn bình thường và nó thường xuyên xảy ra trên thị trường. Rất nhiều nhà đầu tư tìm, lọc ra được những cổ phiếu tốt bằng cách thu hẹp phạm vi phân tích, thay vì toàn thị trường thì họ tập trung vào một ngành cụ thể.

Bạn có thể chia các ngành nghề kinh doanh hiện nay thành 2 nhóm chính:

• Nhóm ngành có biến động tương đối mạnh trong một khoảng thời gian xác định: Ví dụ ngành du lịch khách sạn, bất động sản, …
• Nhóm ngành ít hoặc biến động nhẹ như y tế, năng lượng, giáo dục, hàng tiêu dùng, …

Theo đó, khi thị trường có sự biến động mạnh thì cổ phiếu thuộc nhóm biến động mạnh dễ bị ảnh hưởng và bị rớt giá, lúc này những mã thuộc nhóm ngành ổn định, ít biến động được ưu ái hơn bao giờ hết. Ngược lại nếu nền kinh tế tăng trưởng ổn định thì cổ phiếu thuộc nhóm này cũng tăng theo xu hướng chung, thu hút rất nhiều nhà đầu tư xuống tiền để sở hữu, giao dịch.

Phương pháp chọn cổ phiếu theo ngành đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức, kinh nghiệm, tầm nhìn để đánh giá được tiềm năng của mã cổ phiếu trong từng ngành. Vì mỗi ngành nghề có những đặc tính riêng, càng hiểu biết, càng có nhiều thông tin thì bạn sẽ đưa ra những quyết định hiệu quả hơn.

Chọn cổ phiếu theo giá trị

Đối với phương pháp này, nhà đầu tư sẽ dựa vào giá trị thực tế của cổ phiếu, so sánh chúng với giá của thị trường và đưa ra quyết định. Các tiêu chí mà nhiều chuyên gia tham khảo là:

• Quy mô vốn hóa công ty
• Chỉ số ROA, ROE để đo lường hiệu quả tài chính
• Chỉ số P/E, P/B để đo lường hiệu quả cổ phiếu
• Tỷ số lợi tức nhận được trên mỗi cổ phiếu

Song song với đó nhà đầu tư cần theo dõi các dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang suy thoái hay phát triển vì những chỉ số nói trên chỉ mang tính chất tương đối. Khi doanh nghiệp có sự biến động dù lớn hay nhỏ đều tác động đến các chỉ số trên, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu.

Chọn cổ phiếu theo giá

Theo phương pháp này, nhà đầu tư tiến hành so sánh giá cổ phiếu ở thời điểm hiện tại so với quá khứ, dựa vào biểu đồ để có cái nhìn trực quan nhất. Chọn cổ phiếu theo giá là nhà đầu tư cần sử dụng các chỉ số liên quan đến giá nhằm phân tích mức độ đáp ứng của giá ứng với các tiêu chí đầu tư của mình.

Bạn sẽ thu thập các dữ liệu về giá, từ đó lọc theo chỉ tiêu mình mong muốn, nhận định về xu hướng của cổ phiếu đó, đánh giá nguyên nhân khiến mức giá tăng/giảm. Cuối cùng đưa ra dự đoán về giá của cổ phiếu đó trong tương lai và ra quyết định nên mua hay bán chúng.

Chọn cổ phiếu theo các chỉ số định giá 

Cách chọn cổ phiếu này thường được sử dụng phổ biến với những nhà đầu tư có nhu cầu lọc cổ phiếu ở số lượng ít, dưới 10 cổ phiếu. Một vài chỉ số định giá được vận dụng thường xuyên là:

• P/E: Phương pháp này dựa theo tỷ lệ giá thị trường trên thu nhập, dùng để đo lường mối quan hệ giữa mức giá thị trường và thu nhập tạo ra từ mỗi cổ phiếu. 
• P/B: Là phương pháp sử dụng chỉ số thể hiện cho giá cổ phiếu gấp bao nhiêu lần so với tài sản ròng của công ty, từ đó đưa ra phản ánh chi phí nhà đầu tư phải bỏ ra để sở hữu một đồng vốn sở hữu công ty. 
• DCF: Phương pháp định giá theo các tiêu chí lọc cổ phiếu theo dòng tiền tự do của công ty.

Các ứng dụng uy tín giúp bạn “lọc” cổ phiếu tốt

Để lựa chọn được cổ phiếu tốt, bạn có thể sử dụng các kênh thống kê, phân tích uy tín. Dưới đây là 3 địa chỉ được nhiều người lựa chọn:

• Fireant là ứng dụng nổi tiếng, được nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp sử dụng. Fireant có bộ lọc chi tiết, được chia làm các nhóm là lọc qua chỉ số cơ bản (EPS, ROA, ROE, P/E, …) và bộ lọc kỹ thuật (xây dựng dựa vào điểm mua, RSI, RS, MACD, MFI,…)

• Vietstock có bộ lọc chia làm 5 loại: Bộ lọc giúp phân đoạn thị trường cổ phiếu (dựa vào quy mô vốn, ngành nghề hoạt động, sàn niêm yết); Bộ lọc giá và khối lượng giao dịch cổ phiếu (giá tăng/ giảm, khối lượng giao dịch tăng/ giảm); Bộ lọc hỗ trợ phân tích cơ bản (EPS, ROA, ROE, P/E, …); Bộ lọc doanh thu và phân phối cổ tức và bộ lọc hỗ trợ phân tích kỹ thuật (Các tín hiệu biến động giá cao nhất/ giá thấp nhất, đường SMA, …)
• VNDirect cung cấp 4 bộ lọc chính: Bộ lọc sử dụng các chỉ số tài chính (ROE, ROA, P/E, EPS, BVPS,…); Bộ lọc tập trung vào biến động giá, khối lượng; Bộ lọc đột biến; Bộ lọc chỉ số RSI và MFI.

Tùy theo nhu cầu và sở thích mà mỗi nhà đầu tư sẽ chọn sử dụng một hoặc kết hợp nhiều phần mềm để tìm được mã cổ phiếu ưng ý.

Trên đây là những hướng dẫn chi tiết cách lựa chọn cổ phiếu tốt để đầu tư. Lưu ý rằng khi giao dịch ở một thị trường đặc biệt là chứng khoán, đừng quên dành thời gian để nghiên cứu, học hỏi những kiến thức hay và vận dụng vào chiến lược đầu tư. Chủ động cập nhật tin tức mới sẽ giúp bạn có được cơ hội đầu tư tuyệt vời.

Disclaimers: Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo và cung cấp thông tin, không phải là lời khuyên đầu tư. Nội dung chia sẻ có thể đã cũ do yếu tố thời gian. Vui lòng chủ động tìm hiểu thêm thông tin.

VNSC by Finhay – Tích lũy và đầu tư từ đây

Finhay, chủ quản của Chứng khoán Vina (VNSC): Giấy phép số 50/UBCK-GPHĐKD do Ủy ban Chứng Khoán Nhà Nước cấp ngày 29 tháng 12 năm 2006

• Website: https://vnsc.vn
• Hỗ trợ trực tiếp: m.me/finhayvn
• Group Cộng đồng Finhay: https://www.facebook.com/groups/finhay/