7 rủi ro khi đầu tư trái phiếu bạn cần cân nhắc

Đầu tư trái phiếu từ lâu được xem là kênh an toàn, ổn định, phù hợp với những nhà đầu tư ưa thích sự chắc chắn. Tuy nhiên, không phải trái phiếu lúc nào cũng “an toàn tuyệt đối”. Đầu tư trái phiếu có rủi ro không? Câu trả lời là có. Cũng VNSC tìm hiểu về các rủi ro khi đầu tư trái phiếu qua bài viết sau.

1. Rủi ro tín dụng (Default Risk)

Rủi ro tín dụng là một trong những rủi ro khi đầu tư trái phiếu mà bạn cần lưu ý. Vấn đề này xảy ra khi tổ chức phát hành không thể trả lãi hoặc hoàn vốn gốc đúng hạn. Nguyên nhân của rủi ro này thường đến từ tình hình tài chính yếu kém của doanh nghiệp hoặc các yếu tố bên ngoài như suy thoái kinh tế, lạm phát, hoặc thiên tai.

Hậu quả của rủi ro tín dụng rất nghiêm trọng, cụ thể nhà đầu tư có thể mất toàn bộ khoản vốn bỏ ra nếu tổ chức phát hành phá sản. Ngoài ra, ngay cả khi trái phiếu chưa đến hạn nhưng đơn vị phát hành gặp vấn đề về tài chính, giá trị của nó trên thị trường thứ cấp cũng sẽ giảm mạnh, khiến việc bán lại để cắt lỗ trở nên khó khăn.

Ví dụ điển hình cho rủi ro này là vụ phá sản của Evergrande vào năm 2021. Hàng loạt nhà đầu tư trái phiếu của tập đoàn này không chỉ mất tiền lãi mà còn đối diện nguy cơ mất toàn bộ khoản tiền gốc do công ty mất khả năng thanh toán.

2. Rủi ro lãi suất (Interest Rate Risk)

Rủi ro lãi suất xảy ra khi lãi suất thị trường thay đổi, ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị trái phiếu. Khi lãi suất tăng đồng nghĩa rằng các sản phẩm tài chính khác cũng có mức lãi cao hơn. Giá trị trái phiếu hiện có trên thị trường sẽ giảm xuống do các nhà đầu tư sẽ ưu tiên những lựa chọn mới có lãi suất cao này. Ngược lại, khi lãi suất thị trường giảm, giá trị trái phiếu tăng lên.

Rủi ro này thường gây ảnh hưởng lớn đến những nhà đầu tư có ý định bán trái phiếu trước hạn. Bạn có thể phải chấp nhận bán lỗ nếu không muốn giữ trái phiếu đến đáo hạn.

Ví dụ, vào năm 2022, khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng mạnh lãi suất, giá trị nhiều trái phiếu chính phủ Mỹ giảm đáng kể, gây thiệt hại lớn cho các nhà đầu tư ngắn hạn.

3. Rủi ro thanh khoản (Liquidity Risk)

Không phải trái phiếu nào cũng có thể dễ dàng mua đi bán lại trên thị trường thứ cấp. Rủi ro thanh khoản xảy ra khi nhà đầu tư muốn bán trái phiếu nhưng không tìm được người mua, dẫn đến việc phải bán với giá thấp hơn giá trị thực.

Vấn đề này thường gặp ở trái phiếu của các công ty nhỏ, ít tên tuổi hoặc các doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực kém phổ biến. Thị trường thứ cấp kém phát triển cũng có thể khiến rủi ro này gia tăng.

Hậu quả là bạn không thể chuyển đổi trái phiếu thành tiền mặt kịp thời khi cần hoặc phải chịu lỗ nếu bán với giá thấp hơn.

Ví dụ, trái phiếu do một công ty bất động sản nhỏ tại Việt Nam phát hành năm 2021 từng khiến nhiều nhà đầu tư mắc kẹt. Khi thị trường bất động sản lao dốc, không ai sẵn lòng mua lại các trái phiếu này, khiến nhà đầu tư không thể rút vốn.

4. Rủi ro lạm phát (Inflation Risk)

Lạm phát là vấn đề lớn nhất của trái phiếu, đặc biệt là trái phiếu có lãi suất cố định. Khi lạm phát tăng, giá trị thực của lãi suất và khoản tiền gốc nhận được sẽ giảm đi.

Nguyên nhân là do lạm phát làm mất giá đồng tiền, khiến lợi nhuận thực tế từ trái phiếu trở nên kém hấp dẫn hơn so với các kênh đầu tư khác.

Hậu quả là nhà đầu tư không chỉ mất cơ hội sinh lời mà còn phải chịu thiệt hại về giá trị tài sản thực.

Ví dụ, vào giai đoạn 2022-2023, khi lạm phát tại Mỹ tăng cao, nhiều trái phiếu chính phủ với lợi suất cố định 2% trở nên không hấp dẫn vì lạm phát vượt mức 6%.

5. Rủi ro tỷ giá (Currency Risk)

Rủi ro tỷ giá thường gặp ở các nhà đầu tư mua trái phiếu nước ngoài. Biến động tỷ giá hối đoái có thể làm tăng hoặc giảm giá trị khoản đầu tư khi quy đổi về đồng nội tệ.

Nguyên nhân của vấn đề này đến từ sự biến động kinh tế, chính trị hoặc chính sách tài khóa của các quốc gia. Nếu đồng tiền bạn đầu tư yếu đi so với đồng nội tệ, lợi nhuận thực tế sẽ bị suy giảm.

Hậu quả của rủi ro tỷ giá là bạn có thể mất một phần hoặc toàn bộ lợi nhuận dù trái phiếu có hiệu suất tốt ở nước sở tại.

Ví dụ, khi bạn mua trái phiếu bằng USD, nếu đồng USD giảm giá so với VND, số tiền bạn nhận về khi quy đổi sẽ thấp hơn so với kỳ vọng ban đầu.

6. Rủi ro tái đầu tư (Reinvestment Risk)

Rủi ro tái đầu tư xảy ra khi nhà đầu tư không thể tái đầu tư các khoản tiền lãi hoặc tiền gốc từ trái phiếu với mức lợi suất tương đương ban đầu, thường xảy ra trong giai đoạn lãi suất giảm.

Nguyên nhân chính là việc lãi suất thị trường giảm khiến các cơ hội đầu tư mới trở nên kém hấp dẫn hơn. Hậu quả là nhà đầu tư không thể duy trì mức thu nhập kỳ vọng hoặc phải chấp nhận lợi nhuận thấp hơn.

Ví dụ, nếu bạn đầu tư vào một trái phiếu có lợi suất 8%, nhưng khi đến kỳ tái đầu tư, lãi suất thị trường giảm còn 5%, lợi nhuận bạn có thể kiếm được cũng giảm theo.

7. Rủi ro pháp lý và quy định (Regulatory Risk)

Rủi ro pháp lý xảy ra khi có sự thay đổi trong luật pháp hoặc chính sách quản lý, làm ảnh hưởng đến thị trường trái phiếu. Nguyên nhân có thể do chính phủ thắt chặt quy định phát hành trái phiếu, hoặc đưa ra các biện pháp kiểm soát lạm phát và tín dụng.

Hậu quả là thị trường trái phiếu trở nên kém sôi động, nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc mua bán hoặc đối mặt với mức lãi suất thấp hơn do quy định chặt chẽ.

Ví dụ, vào năm 2023, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam bị siết chặt quy định phát hành trái phiếu, dẫn đến tình trạng không huy động được vốn, khiến nhà đầu tư đối mặt với nguy cơ mất tiền.

Nhìn chung, đây là một lựa chọn khá an toàn, nhưng vẫn có khá nhiều rủi ro khi đầu tư trái phiếu mà bạn cần cân nhắc như rủi ro tín dụng, lãi suất, thanh khoản hay pháp lý. Hiểu rõ các rủi ro này, cùng với việc lựa chọn cẩn thận và đa dạng hóa danh mục đầu tư, sẽ giúp bạn hạn chế thiệt hại và tối ưu hóa lợi nhuận. 

Disclaimers: Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo và cung cấp thông tin, không phải là lời khuyên đầu tư. Nội dung chia sẻ có thể đã cũ do yếu tố thời gian. Vui lòng chủ động tìm hiểu thêm thông tin.

VNSC by Finhay – Tích lũy và đầu tư từ đây

Finhay, chủ quản của Chứng khoán Vina (VNSC): Giấy phép số 50/UBCK-GPHĐKD do Ủy ban Chứng Khoán Nhà Nước cấp ngày 29 tháng 12 năm 2006

• Website: https://vnsc.vn
• Hỗ trợ trực tiếp: m.me/finhayvn
• Group Cộng đồng Finhay: https://www.facebook.com/groups/finhay/