Doanh nghiệp ngành thủy sản nào sẽ hưởng lợi lớn nhất khi Mỹ áp thuế nhập khẩu 60-100% lên Trung Quốc?

VDSC cho rằng nếu Mỹ bắt đầu áp thuế nhập khẩu 60-100% lên hàng hóa Trung Quốc và 10-20% cho các nước khác, ngành cá tra sẽ hưởng lợi nhiều hơn ngành tôm.

Trong quá khứ, chưa ghi nhận Mỹ từng áp thuế đồng bộ lên ngành thủy sản nhập khẩu từ các nước khác. Tuy nhiên, nếu tới đây Mỹ thực hiện áp thuế lên ngành thủy sản, mức thuế được kỳ vọng không quá cao do giá trị xuất – nhập khẩu thủy sản của quốc gia này thấp. Giá trị xuất khẩu thủy sản của Mỹ trung bình giai đoạn 2021 – 2023 đạt 7,1 tỷ USD (chỉ chiếm khoảng 0,4% tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa). Giá trị nhập khẩu thủy sản trung bình cũng trong giai đoạn này của Mỹ ghi nhận được 30,7 tỷ USD (chiếm 1% tổng giá trị hàng hóa nhập khẩu tại nền kinh tế lớn nhất thế giới).

Ngành thủy sản Việt Nam sẽ có khả năng biến động mạnh mẽ, sau khi Mỹ đưa ra luật mới áp thuế nhập khẩu 60-100% lên Trung Quốc và 10-20% lên các quốc gia khác, cụ thể như;

• Trước giai đoạn áp thuế, nhu cầu nhập khẩu thủy sản Mỹ sẽ tăng mạnh trong thời gian ngắn, do các doanh nghiệp mua vào để dự trữ hàng trước, tránh bị đánh thuế cao, tăng giá. Tuy nhiên, giá cước vận chuyển dự kiến tăng theo và sẽ làm giảm bớt lợi nhuận.
• Sau khi luật thuế có hiệu lực, ngành cá tra sẽ hưởng lợi nhiều hơn so với ngành tôm. Bởi ngành cá tra dự kiến sẽ chiếm 1 phần miếng bánh tương đương 10% thị phần của cá rô phi, tùy theo khả năng cạnh tranh về giá sau thuế nhập khẩu. Giá cá tra trung bình 8 tháng đầu năm nay hiện thấp hơn giá cá rô phi (với 85% thị phần từ Trung Quốc) và giá cá Minh Thái Alaska (Nội địa Mỹ) lần lượt là 46% và 8%.

Theo Công ty Chứng khoán Rồng Việt – VDSC, Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn (VHC – HoSE) sẽ là doanh nghiệp hưởng lợi nhiều nhất nếu Mỹ áp thuế nhập khẩu 60% – 100% lên hàng hóa đến từ Trung Quốc và 10% – 20% lên các nước khác. Bởi Mỹ là thị trường xuất khẩu chính của VHC, trong khi ANV và IDI ít hưởng lợi hơn do thị trường Mỹ của 2 doanh nghiệp này chỉ chiếm lần lượt 10% và dưới 5%. Trong khi kịch bản tích cực nhất được đặt ra, lãi sau thuế của VHC năm 2026 ước đạt 1.872 tỷ đồng, tương đương với EPS giá trị 9.307 đồng/cp mức cao kỷ lục.

Bên cạnh đó, sản lượng cá Minh Thái Alaska có thể thay thế cho sản lượng cá rô phi, do sản lượng cá Minh Thái xuất khẩu tương đương với sản lượng cá rô phi mà Mỹ nhập khẩu.

Hạn ngạch đánh bắt cá Minh Thái Alaska (nội địa Mỹ) đạt mức 1,5 triệu tấn/ năm. Trong đó, Mỹ xuất khẩu trung bình 100.000 tấn/ năm, với thị trường EU chiếm chủ đạo. Khi áp thuế nhập khẩu cá Minh Thái sẽ đẩy mạnh tiêu thụ nội địa thay vì xuất khẩu, khi thị trường EU gặp sự cạnh tranh quyết liệt với cá Minh Thái đến từ Nga. Theo ước tính, cá Minh Thái Nga có giá thấp hơn giá cá Minh Thái Mỹ từ 5% – 10% và hạn ngạch đánh bắt cá Minh Thái của Nga dự kiến sẽ tăng trong năm 2025 tới đây.

Với các thị trường khác như các nước khối EU và Trung Quốc, ngành cá tra của nước ta sẽ gặp sự cạnh tranh trực tiếp về giá với cá Minh Thái Nga và cá rô phi khi mặt hàng này không thể xuất khẩu vào thị trường Mỹ.

Ngành Tôm Việt Nam dự kiến sẽ không hưởng lợi nhiều và cũng như không bị ảnh hưởng tiêu cực nếu Mỹ áp thuế đồng bộ, do các nước xuất khẩu tôm qua Mỹ chủ yếu là Ấn Độ, Ecuador, Indonesia và giá tôm Việt Nam cũng thường duy trì ổn định ở mức cao hơn so với giá tôm sản xuất tại Mỹ.

Bên cạnh đó, Mỹ cũng cần phải nhập khẩu thêm tôm từ các nước, do nguồn cung trong nước không đáp ứng đủ. Theo hiệp hội chế biến tôm Hoa Kỳ (ASPA), sản lượng tôm đông lạnh nước âm sản xuất vào năm 2022 của Mỹ đạt giá trị 60,8 tấn, tương đương với 7,4% nhu cầu tiêu thụ của thị trường này.