Kể từ khi ra đời năm 1969, Internet vẫn không ngừng phát triển với những tiến bộ vượt bậc. Hiện tại, Web3 là phiên bản cập nhật mới nhất của Internet, là xu hướng công nghệ quan trọng nhất. Vậy Web3 là gì, nó được ứng dụng như thế nào và tiềm năng phát triển ra sao trong tương lai? Bài viết này, VNSC sẽ giúp bạn khám phá sâu hơn về chủ đề này.

Web3 là gì?

Web3 (còn được gọi là Web 3.0) là hệ thống internet phi tập trung. Khác với Web2 – nơi người dùng chủ yếu sử dụng các dịch vụ do các công ty lớn cung cấp, Web3 hướng tới việc phân quyền kiểm soát và quyền sở hữu dữ liệu cho người dùng thông qua ứng dụng công nghệ như blockchain và hợp đồng thông minh.

Cụ thể, với Web2, người dùng sử dụng các ứng dụng do các công ty lớn cung cấp, đơn vị cung cấp sử dụng các máy chủ là nơi lưu trữ và quản lý tất cả thông tin về ứng dụng và thông tin tài khoản người dùng. Với Web3, quyền quản lý thông tin này thuộc về người sử dụng, không chịu sự quản lý của đơn vị trung gian. Nhờ đó, các thông tin và dữ liệu trên Web3 có tính an toàn và bảo mật cao hơn.

Lịch sử phát triển Web3

Ý tưởng về Web3 xuất hiện vào khoảng đầu những năm 2000 khi người ta nhận thấy các hạn chế của Web2, đặc biệt là về vấn đề tập trung hóa quyền kiểm soát dữ liệu. Tên gọi Web 3.0 được đặt bởi nhà báo John Markoff của The New York Times. Đồng thời, ông khẳng định đây là cuộc cách mạng mới của lịch sử web, sẽ tạo ra những bước tiến vượt bậc.

Tuy nhiên, chỉ đến khi blockchain và các công nghệ phi tập trung khác phát triển vào cuối thập niên 2010, Web3 mới bắt đầu thực sự được chú ý. Người sáng lập Ethereum – Vitalik Buterin là một trong những người tiên phong quan trọng thúc đẩy ý tưởng này.

Sự ra đời của các dự án blockchain và nền tảng hợp đồng thông minh như Ethereum đã tạo điều kiện cho sự phát triển của Web3. Hệ sinh thái Web3 không chỉ giới hạn trong lĩnh vực tài chính mà còn mở rộng ra nhiều ngành công nghiệp khác nhau như giải trí, giáo dục, nhận diện kỹ thuật số…

Đặc điểm Web3

Web3 mang trong mình nhiều đặc điểm đặc biệt, giúp nó khác biệt hoàn toàn so với các phiên bản trước của internet. Dưới đây là những đặc điểm chính của Web3:

Tính phi tập trung

Đặc điểm nổi bật và độc đáo nhất của Web3 là tính phi tập trung. Điều này nghĩa là dữ liệu và quyền kiểm soát thông tin trên Web3 không còn nằm trong tay một tổ chức hay cơ quan nào mà được phân phối cho người dùng, thông qua các hệ thống mạng blockchain.

Cụ thể, thay vì dữ liệu được lưu tập trung ở máy chủ thuộc quyền kiểm soát của một đơn vị nào đó như trên Web2, dữ liệu trên Web3 được sao lưu tới nhiều địa chỉ (phi tập trung) và đảm bảo tính nhất quán. Người dùng có thể kiểm soát được địa chỉ lưu dữ liệu của mình, không cần giao cho đơn vị khác. Điều này không chỉ giúp loại bỏ các đơn vị trung gian mà còn đảm bảo tính minh bạch, an toàn về thông tin cá nhân cho người dùng.

Quyền kiểm soát dữ liệu

Trong Web2, chẳng hạn như khi bạn sử dụng Google hoặc Facebook, thông tin của bạn sẽ do Google và Facebook thu thập và sử dụng với mục đích thương mại như quảng cáo, có thể tiềm ẩn rủi ro rò rỉ thông tin. Trong Web3, bạn không phải trao quyền kiểm soát dữ liệu của mình cho các bên thứ ba như Google hay Facebook nữa. Thay vào đó, bạn có thể sở hữu và kiểm soát dữ liệu cá nhân thông qua các công cụ mã hóa và hệ thống nhận dạng phi tập trung.

Khả năng tương tác

Web3 cho phép các ứng dụng khác nhau giao tiếp và tương tác với nhau một cách liền mạch. Người dùng có thể di chuyển tài sản kỹ thuật số, danh tính hoặc dữ liệu cá nhân của họ giữa các nền tảng mà không gặp phải những rào cản do sự độc quyền của một số hệ thống như trên Web2.

Ưu và nhược điểm của Web3

Bên cạnh những ưu điểm về tính phi tập trung, sự bảo mật và minh bạch thông tin, Web3 cũng có một số hạn chế nhất định do vẫn đang trong quá trình phát triển. Một số ưu và nhược điểm của Web3 như sau:

Ưu điểm của Web3

• Tính phi tập trung: Dữ liệu được phân tán quyền kiểm soát cho cộng động người tham gia nên loại bỏ sự kiểm soát của các bên trung gian, giảm thiểu rủi ro về lạm dụng quyền lực và dữ liệu.
• Quyền kiểm soát của người dùng: Người dùng có thể kiểm soát dữ liệu cá nhân của mình và chia sẻ chúng theo ý muốn. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro lộ thông tin cá nhân hay bên trung gian tự ý sử dụng thông tin cá nhân của người dùng.
• Bảo mật và minh bạch: Nhờ ứng dụng công nghệ blockchain, các giao dịch được ghi lại công khai và không thể thay đổi, đảm bảo tính minh bạch cao.
• Tốc độ xử lý: Nhờ loại bỏ được các bước trung gian, sử dụng các công nghệ hiện đại, áp dụng trí tuệ nhân tạo… mà Web3 có tốc độ xử lý nhanh hơn, rút ngắn thời gian cung cấp dữ liệu cho người dùng cuối cùng.

Nhược điểm của Web3

• Khó khăn trong việc tiếp cận: Hiện tại, việc tham gia vào Web3 vẫn còn khá phức tạp đối với nhiều người do các vấn đề về kỹ thuật.
• Tốc độ và hiệu suất: Do tính phân tán, Web3 có thể chậm hơn so với các hệ thống tập trung truyền thống. Điều này xảy ra khi mất nhiều thời gian xác nhận giao dịch.
• Chi phí vận hành: Blockchain vẫn là công nghệ mới, cần được nâng cấp và phát triển nên hiện tại vẫn đòi hỏi nguồn năng lượng lớn để vận hành, tương đương với chi phí vận hành cao.
• Phần cứng: Một số ứng dụng Web3 có thể yêu cầu thiết bị phần cứng hiện đại để phát huy hết các tiện ích của chúng. Vì vậy, nếu muốn sử dụng những ứng dụng này, bạn không thể tận dụng các thiết bị cũ sẵn có.

Điểm khác biệt giữa Web2 và Web3 là gì?

Sự khác biệt cơ bản nhất giữa Web2 và Web3 nằm ở chỗ Web2 là một hệ thống tập trung trong khi Web3 là phi tập trung. Trong Web2, các công ty lớn như Facebook, Google và Amazon kiểm soát phần lớn dữ liệu và dịch vụ trên internet. Người dùng phải tin tưởng và phụ thuộc vào các công ty này để truy cập và sử dụng dịch vụ của họ.

Trong khi đó, Web3 cho phép người dùng kiểm soát dữ liệu của chính họ. Bằng cách sử dụng blockchain và các công nghệ khác, Web3 cung cấp một hệ thống mà không cần phải phụ thuộc vào các đơn vị trung gian.

Các công nghệ Web3 là gì?

Nhằm hướng tới việc cung cấp cho người dùng trải nghiệm internet tiện lợi hơn, tính bảo mật và riêng tư cao hơn, Web3 đã ứng dụng các công nghệ mới nhất, bao gồm blockchain, tokenization, webassembly và công nghệ web ngữ nghĩa. Cụ thể như sau:

Blockchain

Blockchain (chuỗi khối) là công nghệ nền tảng của Web3. Tại đây, các thông tin được lưu trữ phân tán tại nhiều nút, liên kết với nhau tạo thành chuỗi khối và bảo mật thông qua các giao thức mã hóa. Nhờ đó, blockchain đảm bảo tính minh bạch, không thể thay đổi và phi tập trung cho các giao dịch.

Tokenization

Tokenization là quá trình chuyển đổi các tài sản hoặc quyền sở hữu tài sản sang dạng token kỹ thuật số trên blockchain. Phụ thuộc vào mục đích sử dụng và loại tài sản, các token này có thể là token quyền truy cập, token mục đích sử dụng… Điều này giúp tạo ra hệ thống tài chính phi tập trung, nơi các token có thể đại diện cho bất cứ loại tài sản nào, từ tài sản thật như bất động sản đến tài sản ảo như bức tranh, bài hát… Chẳng hạn, bạn có thể mã hóa quyền sử dụng một mảnh đất dưới dạng token.

WebAssembly

WebAssembly (Wasm) là định dạng mã nhị phân chạy trong các trình duyệt web, cho phép các trình duyệt web chạy mã phức tạp hơn mà không cần đến các plugin bên ngoài. WebAssembly cung cấp hiệu suất cao, gần như bằng hiệu suất gốc cho các ứng dụng Web3, cho phép các ứng dụng này hoạt động mượt mà và nhanh chóng hơn.

Công nghệ web ngữ nghĩa

Công nghệ này giúp Web3 có khả năng hiểu ngữ cảnh và nội dung của dữ liệu, từ đó tạo ra một hệ sinh thái thông minh hơn. Web ngữ nghĩa có thể hiểu và tự động xử lý các dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, giúp tăng cường trải nghiệm người dùng.

Các ứng dụng phổ biến của Web3

Ứng dụng Web3 là gì? Web3 không chỉ là một khái niệm lý thuyết mà còn có nhiều ứng dụng thực tế trong đời sống. Dưới đây là những ứng dụng phổ biến nhất:

Hợp đồng thông minh

Hợp đồng thông minh (smart contract) là loại hợp đồng tự thực thi theo các quy tắc được quy định trước được sử dụng trên blockchain, giúp tự động hóa các quy trình mà không cần sự can thiệp của bên thứ ba. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro và tăng cường tính minh bạch trong các giao dịch.

Nhận dạng phi tập trung

Trong Web3, người dùng có thể sử dụng hệ thống nhận dạng phi tập trung để kiểm soát danh tính kỹ thuật số của mình mà không cần phụ thuộc vào các công ty như Google hay Facebook. Cụ thể, mỗi người dùng sẽ được cấp mã định danh duy nhất, liên kết với tài liệu định danh phi tập trung – DID.

Hệ thống tệp liên hành tinh (IPFS)

IPFS là một giao thức lưu trữ phi tập trung, giúp tăng tốc độ và tính bảo mật cho việc truyền tải dữ liệu. Thay vì lưu trữ dữ liệu trên các máy chủ tập trung, IPFS phân phối chúng trên nhiều nút mạng khác nhau, mỗi tệp dữ liệu gắn với một hàm băm mật mã duy nhất (địa chỉ dựa trên nội dung).

Khi muốn lưu trữ, truy xuất và phân phối nội dung trên Web3, các nút sẽ thực hiện xác thực mật mã. Chi khi mật mã được xác thực đúng ở tất cả các nút, thao tác mới được thực hiện. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ về an ninh.

Tiềm năng phát triển và thách thức của Web3

Web3 mang lại nhiều tiềm năng to lớn cho tương lai của internet. Với sự kết hợp của blockchain, hợp đồng thông minh và công nghệ phi tập trung, Web3 có thể thay đổi hoàn toàn cách chúng ta tương tác với internet và các dịch vụ trực tuyến. Nó cũng mở ra cơ hội phát triển cho các ngành công nghiệp mới, từ tài chính, bất động sản đến nghệ thuật và giải trí.

Tuy nhiên, Web3 cũng đối mặt với nhiều thách thức. Vấn đề về bảo mật, tốc độ giao dịch và sự chấp nhận từ phía người dùng là những rào cản lớn cần phải vượt qua. Bên cạnh đó, Web3 cũng đòi hỏi sự thay đổi mạnh mẽ về tư duy và cách tiếp cận so với Web2, điều này có thể gây khó khăn cho nhiều người và tổ chức.

Cách tham gia vào Web3

Để tham gia vào Web3, bạn có thể bắt đầu bằng cách tìm hiểu và sử dụng các nền tảng và ứng dụng hoạt động theo nguyên tắc Web3 như Ethereum, Bitcoin, các D-app… Tuy nhiên, các nền tảng này chưa thực sự đa dạng, chủ yếu tập trung trong lĩnh vực tài chính, tiền điện tử, một số game trên thiết bị di động.

Chẳng hạn, nếu muốn tham gia vào các blockchain tiền điện tử, bạn cần tạo ví, lập tài khoản và tiến hành giao dịch. Nếu muốn chơi game, bạn có thể bắt đầu với các mini app trên Telegram.

Trên đây là những thông tin về định nghĩa Web3 là gì, ứng dụng, đặc điểm, ưu – nhược điểm, công nghệ của Web3. Mặc dù vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức nhưng tiềm năng phát triển của Web3 là rất lớn, hứa hẹn sẽ thay đổi cách chúng ta sống và làm việc trong một thế giới số hóa ngày càng phát triển. 

Disclaimers: Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo và cung cấp thông tin, không phải là lời khuyên đầu tư. Nội dung chia sẻ có thể đã cũ do yếu tố thời gian. Vui lòng chủ động tìm hiểu thêm thông tin.

VNSC by Finhay – Tích lũy và đầu tư từ đây

Finhay, chủ quản của Chứng khoán Vina (VNSC): Giấy phép số 50/UBCK-GPHĐKD do Ủy ban Chứng Khoán Nhà Nước cấp ngày 29 tháng 12 năm 2006

• Website
• Hỗ trợ trực tiếp
• Group Cộng đồng Finhay