Xuất khẩu thủy sản đầu năm 2024 vừa qua đã ghi nhận bước đột phá so với thị trường ảm đạm của năm 2023, đặc biệt ở mặt hàng tôm

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, giá trị xuất khẩu tôm trong tháng 1/2024 đạt 242 triệu USD, cao hơn 71% YoY. Nhu cầu tiêu thụ tăng dần tại các thị trường xuất khẩu, đặc biệt tại Hồng Kông – Trung Quốc đã tăng mạnh sau khi quốc gia này mở cửa giao thương trở lại sau đại dịch Covid-19.

Bên cạnh đó là thị trường Nhật Bản cũng rất tiềm năng, do người tiêu dùng ưa thích sản phẩm chất lượng cao. Điều này rất phù hợp với năng lực sản xuất của các doanh nghiệp Việt Nam ở thời điểm hiện tại và cũng giúp tăng tính cạnh tranh hơn so với tôm giá rẻ, chưa qua chế biến của Ecuador hay Ấn Độ.

Xuất khẩu tôm của Việt Nam sang Nhật Bản đạt giá trị hơn 37 triệu USD tháng 1/2024, tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong tháng đầu năm nay, Nhật là thị trường nhập khẩu tôm lớn thứ 3 của nước ta, xếp sau Mỹ, Trung Quốc – HK và có tỷ trọng chiếm 15,4%.

Theo Vasep, thị trường Nhật được đánh giá sẽ sớm phục hồi sơn so với các thị trường như EU và Mỹ trong năm 2024 này. Người tiêu dùng Nhật bản yêu cầu cao về sản phẩm ngon, bổ, đẹp mắt và được chế biết tỉ mỉ phù hợp với năng lực chế biến của Việt Nam. Ngoài ra, thị trường Nhật Bản có vị trí gần hơn so với Mỹ hay EU, phương thức thanh toán cũng an toàn hơn.

Hiện nay, tôm chế biến giá trị gia tăng chiếm 40-45% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm hàng năm. Trình độ chế biến chung của các doanh nghiệp Việt thuộc top dẫn đầu trên thế giới và đây cũng là lợi thế cạnh tranh của tôm của nước ta tại thị trường Nhật. Tôm Việt Nam đang dẫn đầu thị phần tôm cao cấp tại Nhật Bản.

Với thị trường Úc, tính tới ngày 15/2/2024, xuất khẩu tôm Việt Nam sang quốc gia này đã đạt giá trị hơn 23 triệu USD, tăng 48% so với cùng kỳ. Úc cũng là thị trường đơn lẻ lớn thứ năm về nhập khẩu tôm của nước ta, chiếm 7,5% tổng giá trị tôm Việt Nam đi các nước trên thế giới.

Dù chỉ chỉ xếp thứ 5 nhưng Australia được coi là thị trường tiềm năng, nhất là khi nhu cầu tiêu thụ tôm chế biến của Úc ngày một tăng. Trình độ chế biến tôm của Việt Nam đang không ngừng cải thiện và mặt hàng ngày càng phong phú.

Mặc dù quy mô dân số khá nhỏ chỉ 25,7 triệu dân nhưng Úc vẫn là thị trường tiềm năng. Bởi người dân Úc sẵn sàng chi trả giá cao hơn cho các sản phẩm chất lượng và sự cởi mở với hàng hóa nhập khẩu.

Nhân dịp Hội nghị Cấp cao Đặc biệt kỷ niệm 50 năm quan hệ giữa ASEAN và Australia, cùng chuyến thăm của Thủ tướng chính phủ Phạm Minh Chính tới Úc vào đầu tháng 3, hai Thủ tướng đã thống nhất nâng cấp mối quan hệ Việt Nam – Australia lên quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện, tương đương môi quan hệ giữa Việt Nam với các nước: Nga, Mỹ, Nhật, Ấn Độ và Trung Quốc. Hai bên sẽ không ngừng thúc đẩy các biện pháp tiếp cận thị trường, nhằm tạo thuận lợi cho thương mại của cả hai nước trong lĩnh vực nông nghiệp và thủy sản.

Với những thông tin tích cực từ quan hệ hợp tác giữa 2 bên Việt Nam – Australia, tình hình kinh tế đang được cải thiện dần, kỳ vọng xuất khẩu tôm vào thị trường Úc sẽ có được những kết quả khả quan trong năm nay.

Tại thị trường Hoa Kỳ, nhu cầu tiêu dùng của quốc gia này kỳ vọng sẽ phục hồi trong năm 2024. Lạm phát Mỹ đang hạ nhiệt, tính đến 1/2024 CPI ở mức 3,1% thấp hơn mức 3,4% ở các tháng trước đó và gần với mục tiêu của Cục dự trữ liên bang Mỹ đưa ra là 2%. Trong một số cuộc họp gần đây, FED có động thái sẽ thực hiện các đợt cắt giảm trong năm 2024, nhằm thúc đẩy buôn bán, kinh doanh trở lại. Điều này sẽ thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng trở lại với thị trường nhập khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam.

Giá tôm cũng đã phục hồi mạnh, khi xuất khẩu có dấu hiệu khả quan hơn. Giá tôm thẻ chân trắng cỡ 100 con/kg tăng. Tính đến cuối tháng 1/2024, giá tôm thẻ chân trắng ở mức 84.000 đồng/kg, phục hồi 15% so với đáy. Trong khi đó, giá tôm sú cũng phục hồi nhưng chậm hơn, khoảng 3%, lên mức 97.500 đồng/kg. Đây là tín hiệu tốt cho các hộ nuôi tôm, sau thời gian dài chịu cảnh nuôi cầm chừng để tránh thua lỗ.

Trong khi đó, năng suất nuôi và sản xuất tôm đang sụt giảm ở các thị trường Ecuador và Ấn Độ, giúp giảm áp lực cạnh tranh về giá với Việt Nam. Sản lượng của hai đối thủ này cạnh tranh khá lớn trong giai đoạn năm 2023, sụt giảm lần lượt 12,4% và 6,5% so với cùng kỳ.

Nguyên nhân do nguồn cung dư thừa, giá bán tại các thị trường giảm nên hộ nuôi tôm đã thu hẹp diện tích nuôi thả. Ngoài ra, Ecuador đang phải đối mặt với tình hình an ninh bất ổn, khi tình trạng bạo lực gia tăng trên khắp cả nước. Một chủ doanh nghiệp cho rằng, việc báo động sả ra khi nhân viên gặp khó khăn khi di chuyển đến trại nuôi tôm, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất.

Tháng 1/2024, xuất khẩu tôm của Ecuador đạt 89.211 tấn, thấp hơn 6% so với cùng kỳ. Giá trị xuất khẩu tôm giảm 17% so với cùng kỳ xuống còn 432 triệu USD, trong đó, xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc giảm 14%.

Trước những biến động này, áp lực cạnh tranh về giá của các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam được kỳ vọng sẽ giảm, do nguồn cung không tăng.

Lợi nhuận doanh nghiệp sản xuất tôm sau khi chạm đáy vào năm 2023, đã dự báo phục hồi mạnh trong năm nay. Trong đó, FMC và MPC là 2 doanh nghiệp ngành tôm lớn trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay. Cổ phiếu của nhóm ngành tôm cũng được kỳ vọng phục hồi mạnh, cùng với việc tăng giá trị xuất khẩu và diễn biến giá trong năm 2024.