Trong 3 năm gần đây, khoảng 6 nghìn tỷ USD vốn hóa thị trường đã bị cuốn bay khỏi các sàn giao dịch chứng khoán Trung Quốc đại lục và cả Hồng Kông. Theo số liệu chính thức cho thấy có đến 220 triệu nhà đầu tư cá nhân trên thị trường, chiếm tổng 99% tổng số nhà đầu tư tại Trung Quốc hiện tại…

Thị trường chứng khoán Trung Quốc đã có sự khởi đầu không tốt cho năm 2024. Tuy nhiên, thực chất thị trường này đã giảm gần như liên tục sau khi đạt đỉnh gần nhất vào tháng 2/2021. Trong vòng 3 năm gần đây, khoảng 6 nghìn tỷ USD vốn hóa thị trường bị biến mất khỏi các sàn giao dịch chứng khoán tại Trung Quốc đại lục và Hồng Kông.

Từ đầu năm đến nay, chỉ số Hang Seng đã giảm khoảng 10%, trong khi 2 chỉ số khác là Shanghai Composite và Shenzhen Component ghi nhận giảm tương ứng 7% và 10%. Tình trạng giảm điểm mạnh này khiến nhiều người liên tưởng đến đợt lao dốc của chứng khoán Trung Quốc giai đoạn 2015-2016, đồng thời phản ánh sự suy giảm niềm tin của nhà đầu tư vào khả năng tăng trưởng của kinh tế Trung Quốc.

Một báo cáo mới đây của Ngân hàng Goldman Sách ngày 23/1 có nhận định: “3 năm qua chắc chắn là một giai đoạn khó khăn với nhà đầu tư chứng khoán Trung Quốc. Mức định giá cổ phiếu Trung Quốc đang ở mức thấp, các quỹ đầu tư cũng phân bổ tỷ trọng vốn thấp trong khoảng 1 thập kỷ trở lại đây vào thị trường này”.

Hiện tại, nền kinh tế Trung Quốc đang đương đầu với một loạt các vấn đề lớn như: Sự suy giảm kỷ lục của thị trường BĐS, giảm phát, nợ chồng nợ của các chính quyền địa phương, tỷ lệ sinh giảm kéo theo lực lượng lao động cũng giảm mạnh. Một số điều chỉnh chính sách của Bắc Kinh với khu vực kinh tế tư nhân, khiến nhà đầu tư nước ngoài ngần ngại rót vốn.

Tính đến thời điểm hiện tại, chứng khoán Trung Quốc đang là thị trường giảm điểm mạnh nhất trên thế giới. Đáng chú ý nhất, sự giảm điểm đó diễn ra trong bối cảnh chứng khoán toàn cầu đang tăng điểm mạnh, dẫn đầu là các thị trường chứng khoán Nhật Bản và Mỹ.

Hiện bắt đầu có những dấu hiệu cho thấy chính phủ Trung Quốc đang bất an. Tuần này, theo hãng tin Reuters dẫn nguồn cho rằng: Bắc Kinh yêu cầu các ngân hàng thương mại quốc doanh bán ra USD nhằm hỗ trợ tỷ giá cho đồng nhân dân tệ. Ngày thứ 3, hãng tin Bloomberg dẫn nguồn tin cho biết: Trung quốc đang cân nhắc thành lập quỹ nhằm vực dậy thị trường chứng khoán có giá trị 278 tỷ USD. Tại một cuộc họp đầu tuần, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường yêu cầu các cơ quan chức năng liên quan triển khai “những biện pháp mạnh mẽ và hiệu quả” nhằm ổn định thị trường.

Điều gì đã khiến nhà đầu tư phải bán tháo cổ phiếu Trung Quốc?

Các nhà đầu tư lo ngại chính quyền Trung Quốc sẽ không có những chính sách hiệu quả để đưa nền kinh tế nước này phục hồi bền vững.

Năm 2023, kinh tế Trung Quốc tăng trưởng 5,2%, mức tăng này thấp nhất kể từ năm 1990, nếu không tính đến 3 năm đại dịch. Nhiều chuyên gia quốc tế dự báo nền kinh tế Trung Quốc chỉ đạt mức tăng trưởng trong năm nay khoảng 4,5% và tiếp tục giảm về mức dưới 4% trong trung hạn.

Mức tăng trưởng dự đoán như vậy có thể xem là hợp lý với nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, nhưng lại thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng 2 con số trước đó mà Trung Quốc đạt được trong suốt 1 thập kỷ. Không ít chuyên gia tài chính lo ngại, Trung Quốc đang bước vào giai đoạn tăng trưởng trì trệ kéo dài, vì sự giảm tốc của nền kinh tế mang tính cấu trúc và sẽ khó để đảo ngược. 

Hiện đang có một sự mơ hồ ngày càng lớn về lập trường chính sách kinh tế của Bắc Kinh với nền kinh tế. Một báo cáo của ngân hàng Nomura nhận định ngày 22/1: “Tuần này, ngân hàng TW Trung Quốc đã không giảm lãi suất như kỳ vọng. Phát biểu của các quan chức cấp cáo cho thấy, Trung quốc không muốn tìm kiếm sự tăng trưởng trong ngắn hạn mà làm tăng rủi ro trong dài hạn”.

Tuần trước, ngân hàng Trung ương Trung Quốc PBOC đã giữ nguyên lãi suất cơ chế cho vay trung hạn, trái ngược với dự đoán sẽ có đợt giảm lãi suất lần đầu tiên kể từ hồi tháng 8. Đầu tuần này, POC giữ nguyên lãi suất cơ bản chi phối các khoản vay thế chấp nhà, đã gây thất vọng cho các nhà đầu tư đặt kỳ vọng vào việc giảm lãi suất.

Chính sách kích cầu nhỏ gọt và kém hiệu quả

Trong năm 2023, Trung Quốc đã triển khai nhiều biện pháp nhỏ giọt nhằm kích cầu cho nền kinh tế phục hồi. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng những biện pháp này là không đủ “Việc nới lỏng chính sách vĩ mô đến nay không đạt được kỳ vọng của các nhà đầu tư. Việc áp dụng chính sách nhỏ giọt sang kích cầu quyết liệt trên quy mô lớn sẽ là điều cần thiết để đảo ngược tâm lý bi quan của thị trường hiện nay.”

Theo báo cáo trên, Trung Quốc đang cần sự hậu thuẫn hiệu quả từ chính phủ để vực dậy các công ty BĐS đang đi xuống và kích cầu nhu cầu mua nhà để giải quyết cuộc khủng hoảng bất động sản – gốc rễ của nhiều vấn đề mà kinh tế nước này đang phải đối mặt.

“Các cam kết cải cách của Trung Quốc đang bị hoài nghi’’ Goldman Sachs nhấn mạnh và nói thêm mối lo này đến từ việc nước này mạnh tay với các công ty công nghệ lớn và gia tăng vai trò của nhà nước trong một số ngành công nghiệp quan trọng. “Những vấn đề khó lường trong chính sách như vậy đã làm giảm tâm lý mong muốn đầu tư”, báo cáo cho biết.

Thêm vào đó, căng thẳng quan hệ Mỹ-Trung cũng là nguyên nhân khiến nhà đầu tư Mỹ giảm hiện diện tại quốc gia tỷ dân này.

Trung Quốc sẽ có hành động gì để hỗ trợ thị trường chứng khoán?

Thủ tướng Lý Cường chủ trì cuộc họp Hội đồng nhà nước vào hôm thứ 2 đã có những cam kết hành động để thay đổi thị trường chứng khoán và nâng cao tính thanh khoản cho thị trường. Đây là thông báo do Thông tấn Tân Hoa xã đăng đàn nhưng không nói rõ về biện pháp cụ thể nào.

Cùng ngày, nhiều ngân hàng quốc doanh lớn của nước này đã có những hành động để hỗ trợ nâng cao tỷ giá đồng nhân dân tệ, nhằm hạn chế sự rớt giá quá nhanh trong bối cảnh có nhiều giao dịch bán tháo trên thị trường chứng khoán, Reuters cho hay.

Thứ 3, Bloomberg có đưa tin các nhà chức trách Trung Quốc đang có dự định mở quỹ giá trị 2 nghìn tỷ nhân dân tệ, chủ yếu bằng nguồn tiền từ các tài khoản ngoài đại lục để bình ổn chứng khoán. Theo dự kiến, quỹ này sẽ mua cổ phiếu niêm yết ở đại lục, thông qua giao dịch liên kết giữa thị trường Đại lục và Hồng Kông. Ngoài ra, Chính phủ Trung cũng đã phân bổ 300 tỷ nhân dân tệ ngân sách mua vào cổ phiếu đại lục.

“Nếu những thông tin này chuẩn xác, chương trình mua vào tài sản có thể tạo ra một lực cầu lớn đối với đồng nhân dân tệ’’ ông Ken Cheung của ngân hàng Mizuho nhận định, việc không giảm lãi suất thời điểm này nhằm giữ tỷ giá đồng nhân dân tệ,

Những thông tin trên đã giúp chứng khoán Trung Quốc không có 1 phiên giảm điểm ngày thứ 3. Chỉ số Hang Seng đóng cửa tăng 2,6% và Shanghai Composite tăng 0,5%.

Phản ứng của nhà đầu tư Trung Quốc như thế nào?

Sự giảm mạnh của thị trường chứng khoán Trung đã khiến nhiều nhà đầu tư lo ngại, và một số người đã kêu gọi nhà chức trách cần có các biện pháp hiệu quả để cải thiện tình hình.

Số liệu chính thức cho thấy hơn 220 triệu nhà đầu tư cá nhân chiếm 99% tổng số nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán xứ Trung.

Tổng biên tập tờ báo Thời báo Hoàn Cầu viết trên Weibo hôm thứ 2: “Tôi buồn vì diễn biến thị trường chứng khoán hôm nay. Chứng khoán giảm liên tục không chỉ ảnh hưởng đến thị trường vốn mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin vào toàn bộ nền kinh tế và xã hội. Cá nhân tôi tin rằng đây là một vấn đề cấp bách cần được giải quyết để ngăn chặn rủi ro tài chính và cải thiện niềm tin xã hội”

Ông hu cũng cho hay: Ông đã thua lỗ hơn 70.000 nhân dân tệ từ khi bắt đầu chơi chứng khoán từ tháng 6 năm 2023.