Chứng khoán giảm mạnh nhưng dòng tiền bắt đáy vẫn yếu, nguyên nhân do đâu?

Chuyên gia cho rằng tâm lý lo sợ cùng viện hạn chế margin ở thời điểm thị trường chưa rõ xu hướng là nguyên nhân chính dẫn tới việc thị trường kém sôi động với thanh khoản thấp

Trong những ngày gần đây, chứng khoán chủ yếu chìm trong sắc đỏ. Sau hai lần cố gắng chinh phục mức điểm 1.250 nhưng không thành công, VN-Index đã có những phiên giảm điểm liên tục. Đáng chú ý là có những phiên sụt giảm với biên độ rất lớn, khiến VN-Index về gần ngưỡng 1.100.

Ngoài ra, thanh khoản cũng đang ghi nhận những dấu hiệu thiếu tích cực. Thời điểm giữa năm, thanh khoản thị trường thường dao động trong khoảng 20 nghìn tỷ, thậm chí có những phiên thị trường chiết khấu sâu hoặc phục hồi trên 10 điểm, thanh khoản có thể tăng mạnh lên mức tỷ USD.

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, dù ở phiên giảm mạnh hay phục hồi thì thanh khoản vẫn ở mức yếu. Kết hợp cùng bối cảnh hiện tại, lãi suất cũng đang ở mức thấp, đây càng là một vấn đề cần lưu tâm khi lãi suất và chứng khoán vốn chuyển động ngược chiều nhau. Lãi suất thấp thường là tiền đề giúp dòng tiền chảy vào chứng khoán. Vậy nhưng hiện tại, thanh khoản thị trường thường chỉ quanh mức 12.000-14.000 tỷ đồng, giảm khoảng 30-40%.

Nhiều chuyên gia cho rằng, vấn đề đang nằm ở việc cho vay margin bên ngoài hay còn gọi là margin “kho” – một thuật ngữ chỉ việc sử dụng đòn bẩy với tỷ lệ cao hơn so với việc sử dụng margin trực tiếp từ công ty chứng khoán (hạn mức vay có thể là 1:5 hoặc 1:10 trong khi của công ty chứng khoán chỉ là 1:1). 

Với phương thức này, nhà đầu thường uỷ thác và chuyển tiền trực tiếp cho “kho” để mua cổ phiếu. Tất cả rủi ro khi chứng khoán giảm sẽ được tính trên số tiền ký quỹ của nhà đầu tư.

Điều này tạo ra một mức độ rủi ro cao, và khi giá chứng khoán giảm, nhà đầu tư có thể mất một phần lớn hoặc thậm chí toàn bộ vốn đầu tư của họ. Chỉ với một phiên sàn, có thể toàn bộ tài sản của nhà đầu tư sẽ bị thanh lý.

Vậy vì sao nó lại được coi là vấn đề trong thời điểm hiện nay? Theo đánh giá, “kho” là công cụ được sử dụng rất nhiều trong giai đoạn thị trường tăng bởi nó có thể đem lại lợi nhuận vô cùng lớn. 

Dù vậy, nếu thị trường giảm, nó lại trở thành con dao hai lưỡi, khiến nhà đầu tư mất toàn bộ thành quả hay thậm chí cả số vốn ban đầu chỉ sau vài phiên. 

Hiện tại, hiện tượng call margin từ các công ty chứng khoán vẫn chưa xảy ra. Việc chứng khoán bị bán ồ ạt chủ yếu là do việc vay margin từ bên ngoài với tỷ lệ cao. Điều này cũng lý giải tại sao thị trường có lúc sụt giảm mạnh vào phiên ATC.